Piotr Nikitiç Takaçev Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

TAKAÇEV, Piotr Nikitiç (1844-1885)

Rus, devrimci yazar ve filozof. Us ilkelerine dayalı, insan sevgisine yönelik bir gerçekliği savunmuştur.

11 Temmuz 1844’te Piskov Eyaleti’nde Nelikie Luki’de doğdu, 23 Aralık 1885’te Paris’te öldü. Küçük toprakları olan soylu bir ailedendi. Doğduğu yerde ortaöğrenimini bitirdikten sonra 1868’de Pe-tersburg Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nde okudu. 1865’te Russkoe Slovo ile Delo gazetelerinde P.Niki-tin, P.Niohov gibi takma adlarla yazılar yayımladı. Öğrenciler arasındaki devrimci girişimleri yüzünden hapse girdi, sonra. da sürekli olarak gözetim altında tutuldu. 1868-1869 yıllarındaki St. Petersburg’daki (bugün Leningrad) öğrenci ayaklanmaları sırasında arkadaşı S.G.Nechaev ile radikal azınlığın başında bulundu. 1869’da tutuklanan Takaçev, yargılandıktan sonra doğduğu yere sürüldü. 1873’te yurt dışına kaçtı, Jakoben’ci eğilimdeki Rus ve Polonyalı bir grup göçmenle işbirliği yaptı. K.M.Turski ile 1877 yılında kurulan Halkın Kurtuluşu Derneği’nin kurucuları arasında yer aldı.

Ona göre, Rusya’nın sosyalist geleceği köylünün tutumuna bağlıydı. Köylü “ortak mülkiyetin ilkeleriyle” dolu olarak, “içgüdü ve gelenek bakımından” ortakçıdır. Bununla birlikte edilginliği ve bilgisizliği nedeniyle, kendi başına sosyalist bir devrimi yapmada yetersizdir.

Takaçev sosyal bir devrimin politik devrim üzerine temellendirilmesi gerektiği kanısındadır. Gizli, eylemci bir örgütün, başarılı bir politik devrimin en sağlam güvencesi olduğuna inanır.

Takaçev felsefeyle ilgili görüşlerini Gerçekçilik olarak adlandırır ve bununla da tümüyle ve sıkı sıkıya gerçeklik üzerine kurulmuş, ussal olarak bilimsel ve en üst düzeyde de insancıl bir dünya görüşünü anladığım açıklar. İdealizm’in karşısında yer alan Takaçev, onu kuramsal düzeyde metafizikle, toplumsal düzeyde ise var olan düzenin savunmasıyla özdeş sayar. Toplumsal gelişmedeki ilk devindirici gücün ekonomiden kaynaklandığını ileri sürer. Tarihsel gerçekliğin kendine özgü ve ayırıcı bir özelliği vardır. Bu da gerçekliğin insan eylemleriyle bağlantılı olduğudur. Birey, tarihte etkin ve yaratıcı bir güçtür. Takaçev’e göre bireylerin “etkin azınlığı”, sosyal gelişme süreci içindeki rolü önemlidir ve tarihsel süreç etkin azınlığın istencine dayanan gelişmenin kaynaklarından biridir.

Bir yazm eleştirmeni olarak Takaçev, Çernişevski, N.A.Dobrolinbov ve D.İ.Pisarev’in izleyicisidir. Dobrolinbov’un “gerçekçi eleştiricilik” kuramını geliştirirken sanat yapıtlarını yüksek bir ahlak içeriği ve sosyal anlam taşıyan ürünler olarak değerlendirir.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi