Pierre Augustin Caron de Beaumarchais kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi

Pierre Augustin Caron de Beaumarchais kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1732-1799) Fransız oyun yazan. 18. yy Fransız komedyasını bir toplumsal taşlama türüne dönüştürdüğü oyunlarıyla tanınmıştır. 24 Ocak 1732’de Paris’te doğdu. Bir saatçinin oğluydu. Gençliğinde bu zanaatı öğrendi ve XV. Louis’nin sarayında saatçi olarak görevlendirildi. Bir saray memurunun dul karısıyla evlendikten sonra sarayda kendine bir yer edindi. Orta sınıftan aristok­rat çevreye yükselince “de Beaumarchais” adını aldı. XV. Louis’nin kızlarına müzik dersleri verdi, saray konserlerini yönetti. Kralın gizli ajanı olarak maceralı bir yaşam sürdü. Yaptığı düellolar ve karıştığı para işleri nedeniyle hakkında birkaç kez dava açıldı. 1773’teki mahkemede savcılık görevini yüklenen saray danışmanı Goezman’la yaptığı polemikleri ve Goezman’ın karısının ondan rüşvet aldığını açıkladığı yazılarını Memoires (“Bildirgeler”) adlı yapıtında topladı. Davayı kaybetti, ama devrin yargı organları­nın çarpık işleyişini açıklayan yazılarıyla halkın deste­ğini kazandı. Daha sonraki yıllarda silah tüccarlığına başladı, 1776’da Amerika’nın ulusal bağımsızlığı için savaşan devrimcilere silah yardımı yaptı. Voltaire’in tüm yapıtlarını ilk kez yayımladı. Öte yandan krala karşı yurt dışında yergiler yazıp bastıranların kovuşturmasıyla görevlendirildi. Düş ürünü bazı yergiciler yaratıp bunların saldırısına uğradığını ilen sürerek bu görevi geçiştirmeye çalıştı. Son yılları Fransız Devrimi’nin karışık ortamında geçti. Devrim’in önderleriy­le anlaşamadı, Jean Paul Marat tarafından hapse attırıldı ve giyotinden son anda kurtuldu. Terör dönemini Fransa dışında geçirdi. 18 Mayıs 1799’da Fransa’da öldü.

Beaumarchais’nin ilk oyunu Eugenie bir kont tarafından evlilik vaadiyle aldatılan bir kızı konu alır. Kızın ağabeysiyle yaptığı düellodan sonra kont sevgi­lisine döner. Eugenie Diderot üslubunda bir “burjuva oyunu” (drame bourgeois) olarak yazılmış, ancak bu türün başarılı bir örneği olamamıştır. Yazarın aynı türde yazdığı ikinci oyunu Les Deux Amis (“İki Arkadaş”) daha başarılı olmakla birlikte, komedyala­rının düzeyine erişememiştir.

Beaumarchais’nin oyun yazarı olarak tanınması Le Berbier de Seville (Sevilla Berberi) ve Le Mariage de Figaro (Figaro’nun Düğünü) adlı komedyalarıyla olmuştur. 1816’da Rossini tarafından opera haline getirilen Sevilla Berberi, kendisiyle evlenmek için eski vasisi tarafından eve hapsedilmiş neşeli bir dilber olan Rosine ile Kont Almaviva arasındaki aşk macerası çevresinde döner. Figaro’nun Düğünü bu oyunun devamıdır ve Kont’un Figaro ile kontesin oda hizmet­çisi Suzanne arasındaki ilişkiyi engelleme çabalarını konu alır. Her iki oyunun da temeli, uşak Figaro’yla efendisi Kont Almaviva’nın ilişkileridir. Beaumarchais Roma tiyatrosundan beri bir komedya tipi olarak var olan entrikacı uşak tipini geliştirmiş, çapkın, nükteci, ağzı iyi laf yapan, maceracı bir Figaro yaratmış­tır. Oyunları neşeli, nükteli, ancak iğneleyici bir taşlama üslubu içinde türlü entrikalarla ve “danışıklı dövüş”lerle gelişir. Özellikle Mozart’ın operasına esin kaynağı olan Figaro’nun Düğünü, içerdiği aristokra­siye yönelik sert eleştiriler nedeniyle uzun zaman sahnelenememiştir. 1784’de Theâtre Française’de oy­nandığı ilk gece bir halk ayaklanmasına neden ol­muştur.

Beaumarchais’nin daha sonra yazdığı La Mere coupable (“Suçlu Anne”) adlı duygusal melodram öteki komedyaları kadar başarılı değildir. Nükteci ve entrikacı Figaro bu oyunda can sıkıcı bir ahlakçıya dönüşmüştür. Beaumarchais’nin ayrıca Tarare adlı bir de operası vardır.

Beaumarchais, Marivaux ile birlikte 18. yy Fran­sız komedya türünün en önemli yazarlarındandır. Sevilla Berberi ve Figaro’nun Düğünü adlı oyunlarıy­la entrikalar üzerine kurulu geleneksel Fransız ko­medyasını yeniden canlandırmıştır. Fransa’da ikinci sınıf opera, vodvil ve duygusal komedyaların popü­lerliğini koruduğu bir dönemde komedyayı Moliere biçiminde bir taşlama türüne dönüştürmüştür. Oyun­larında aristokrasiye yönelttiği nükteli, ancak cesur eleştirileriyle halkın sevgisini kazanmış ve Fransız Devrimi’nin habercisi olmuştur. Sonunda aristokrasi­nin yıkılışını görmekle birlikte, katkıda bulunduğu devrime katılamamıştır. Yaşamı Alman oyun yazarı Friedrich Wolf’un Beaumarchais adlı tragedyasına konu olmuştur.

YAPITLAR (başlıca):

Oyun;

Opera:

Tarare, 1757.

Anı:

Memories, 1773-1774, (“Bildir­geler”).

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 14. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983