Pavel Milyukov Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi
MİLYUKOV, Pavel Nikolayeviç (1859-1943)
Rus tarihçi ve siyaset adamı. Kadet Partisi’nin kurucuları arasında yer almış, Geçici Hükümet’te dışişleri bakanlığı yapmıştır.
27 Ocak 1859’da Moskova’da doğdu, 3 Mart 1943’te Fransa’nın Aix-les-Bains kentinde öldü. Orta sınıf bir aileden geliyordu. 1877-1882 arasında Moskova Üniversitesi’nde tarih ve edebiyat öğrenimi gördü. 1886’da aynı üniversitenin Rus Tarihi Bölü-mü’nde okutmanlık yapmaya başladı. Bu dönemde Batıcı görüşleri benimseyerek, Rusya’nın ilerlemesinde temel engel olarak gördüğü mutlakiyet yönetimine son verilmesini, parlamenter düzene geçilmesini, hukuk düzeninin kurulmasını ve genel oy hakkının tanınmasını savunmaya başladı. 1895’te liberal görüşleri nedeniyle üniversiteden uzaklaştırıldı ve Ryazan’a sürgüne yollandı.
1897’ye değin süren sürgün yaşamı sırasında en önemli kitabı olan Oçerkipo istorii Russkoy kultury’u (“Rus Kültür Tarihinden Seçmeler”) yazmaya başladı. 1897-1899 arasında Sofya Üniversitesi’nde tarih dersleri verdi. 1899’da Rusya’ya döndükten kısa bir süre sonra yeniden tutuklandı. 1901-1902 yıllarının bir bölümünü İngiltere’de, 1903-1904 yıllarının bir bölümünü ise ABD’deki Chicago Üniversitesi’nde Rus tarihi üzerine dersler vererek geçirdi. Bu sırada P.B.Struve’nin 1902’de yurt dışında kurduğu liberal bir gazete olan Osvobozhdeniye’nin (Kurtuluş) çıkarılmasına yardımcı oldu. 1905 Devrimi’nin başlamasından sonra Rusya’ya döndü.
Ekim 1905’te, Rusya’da anayasal ve parlamenter bir monarşi yönetiminin kurulmasını, basın, vicdan, ifade ve örgütlenme özgürlüklerinin tanınmasını, devlete, çar ailesine ve kiliseye ait toprakların devlet-leştirilerek topraksız ve az topraklı köylülere dağıtılmasını öngören Kadet (Konstitutsiyonnoya Demokratiçeskaya-Anayasacı Demokrat) Partisi’nin kurucuları arasında yer aldı. 1907’de bu partinin başkanlığına ve Reç (Söz) adlı yayın organının genel yayın yönetmenliğine getirildi. 1907-1917 arasında Kadetler’in temsilcisi olarak katıldığı III. ve IV.Du-malar’da (meclis) oy hakkının genişletilmesi ve temsili bir hükümetin kurulması için çalıştı; I. Dünya Savaşı’ nın başlamasından sonra hükümeti savaşı başarıyla yönetemedi gerekçesiyle sert bir biçimde eleştirdi.
Çar II.Nikolay 1917 Şubat Devrimi sırasında tahttan çekilince, çarlık yönetiminin sürekliliğini sağlamak amacıyla çarın kardeşi büyük dük Mihail’i tahta çıkarmaya çalıştıysa da bunda başarılı olamadı. Devrimden sonra prens Lvov başkanlığında kurulan Geçici Hükümet’te dışişleri bakanlığına getirildi. Çarlık yönetiminin ilhakçı dış politikasını sürdürdüğü bu görevi sırasında, 1 Mayıs 1917’de yayımladığı bir notada, Rusya’nın Müttefikler yanında savaşı sürdüreceğini açıklaması Petrograd’da işçi ve askerlerin şiddetli protesto gösterilerine neden oldu. Milyukov gösterilerin kısa zamanda diğer kentlere de sıçraması üzerine, 15 Mayıs’ta görevinden istifa etmek zorunda kaldı. 1917 Ekim Devrimi’nden sonra bir süre karşıdevrimci Beyaz Gönüllüler Ordusu’na siyasi danışmanlık yaptı. Daha sonra Fransa’nın Paris kentine yerleşerek Rus mültecilerin yayın organı Posledny novosti’yi (En Son Haberler) yayımladı.
• YAPITLAR (başlıca): Gosudarstvennoye hozyaystvo Rossii v pervoy çetvyotti XVIII stoletiya reforma Pyotra Velikoya, 1892, (“18.vy’ın İlk Çeyreğinde Rusya’da Ulusal Ekonomi ve Büyük Petro’nun Reformları”); Oçerkipo istorii Russkoy kultury, 3 cilt, 1896-1903, (“Rus Kültür Tarihinden Seçmeler”); Yevropeskaya Diplomatiya, Makedonskiy Vopros, 1898, (“Avrupa Diplomasisi, Makedonya Sorunu”); Glavnye teçeniya Russkoy istoriçeskoy mysli, 1898, (“Rus Tarihsel Düşüncesinde Ana Akımlar”); Bolgarskaya Konstitutsiya, 1903, (“Bulgar Anayasası”); Vos pumihanya, 1859-1917, 2 cilt, (ö.s.), 1955, (“Anılar”);
• KAYNAKLAR: T.Riha, A Russian European:Paul Miliukov in Russian Politics, 1969.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi