Tarihi Şahsiyetler

Pavel Çerenkov Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

ÇERENKOV, Pavel Alekseyeviç (1904 – 1990)

SSCB’li fizikçi. Kendi adıyla bilinen ışınım üzerine incelemeleri nedeniyle Nobel Fizik Ödülü’nü kazanmıştır.

28 Temmuz 1904’te Voronezh’de doğdu. Köylü bir aileden geldiğinin dışında gençliğine ilişkin fazla bir bilgi yoktur. 1928’de Voronezh Eyalet Üniversitesi’nin Fiziko-Matematik Fakültesi’nden mezun oldu. 1930’da Moskova’da Lebedev Fizik Enstitüsü’ne atandı. 1940’ta fiziko-matematik bilimleri doktorasını aldı. 1958’de bugün kendi adıyla anılan ışınım türü üzerindeki araştırması nedeniyle I.M.Frank ve I.Y. Tamm ile birlikte Nobel Fizik Ödülü’nü paylaştı. 1959’da Foto-Mezon Laboratuvarı’nın başına getirildi. 1964’te SSCB Bilimler Akademisi üyeliğine seçildi.

Çerenkov, kendi adını taşıyan ışınımla ilgili araştırmaya, doktora öğrencisi olarak Moskova’da Lebedev Enstitüsü’nde Akademisyen S.I.Vavilov’un yönetiminde başladı. Daha önce birçok araştırmacı kuvvetli gamma ışınımına tutulan sıvılar ve katilarda soluk mavi bir ışıma gözlemişlerdi. Hatta bu olaya ilk  kez M.Curie radyum üzerine deneyleri sırasında dikkati çekmişti. Genel kanı, bu olayın “fosforlu” denen maddelerde olduğu gibi, ışımanın madde tarafından “depolanıp” sonradan verilmesi türünden bir gazışı olayı olduğuydu. Çerenkov bu görüşün yanlış olduğunu bir dizi deneyle gösterdi. Önce, ışımanın gamma ışınımına hedef olan sıvıdan bağımsızlığını ortaya çıkardı. Çeşitli sıvılarda, hatta iki kez damıtılarak içinde gazışı doğurabilecek hiçbir madde bırakılmamış suda da ışıma gözleniyordu. Ayrıca, gerçek gazışının başka maddeler eklenmesi ile söndürülmesi özelliğinin bu yeni ışımada bulunmadığını gördü. Yeni ışımanın polarlanmasınm gazışının polarlanma-sından çokfarklı olduğunu da bir dizi deneyle gösterdi. Bu dönemde hassas foton sayaçları olmadığı için, Çerenkov deneylerini karanlık bir odada çıplak göz ile yapmak zorundaydı ve genellikle deneye başlamadan önce bir, birbuçuk saat karanlıkta oturarak gözlerini karanlığa alıştırması gerekiyordu.