Pavel Borisoviç Akselrod kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi

Pavel Borisoviç Akselrod kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1850-1928) Rus siyaset adamı. Rusya Sosyal De­mokrat İşçi Partisi’nin kurucuların­dan ve Menşevik önderlerdendir. Kiev’de doğdu. Berlin’de öldü. Babası bir otel işletmecisiydi. Kiev Üniversitesi’nde öğrenim gördü. Alman işçi hareketinin önderlerinden Ferdinand Lasalle’ın görüşlerinden büyük ölçüde etkilendi. 1870’lerde,Rusya’da sosyal bir dönüşümün köylülere dayanarak gerçekleştirilebileceğini savunan Narodnikler’in yanında yer aldı. 1874’te yurt dışına gitti. Rabotnik gazetesine makaleler yazdı ve Obşiçina dergisinin çıkarılmasına yardım etti.1879’da Rusya’ya döndü. Bu yıllarda, Narodnikler’in 1876’da kurulmuş olan Toprak ve Özgürlük adlı örgütü ikiye bölün­müştü. Bir bölüm, bireysel terör yoluyla siyasi mücadeleyi savunuyor; diğeri ise şiddete karşı çıkıyor ve örgüt çalışmasında köylülüğün temel alınması gerektiğini ileri sürüyordu. Akselrod, Plehanov ile birlikte, Kara Fraksiyon adıyla anılan bu ikinci grupta yer aldı.

1880’de İsviçre’ye giden Akselrod, bu yıllarda Marxizm’i benimsedi. 1883’te Plehanov ile birlikte Rusya’da ilk sosyal demokrat örgüt olan Emeğin Kurtuluşu grubunu kurdu. Bunu izleyen yıllarda Marxist propaganda çalışmalarına katıldı. 1890’ların sonunda, ekonomizm adıyla bilinen siyasal eğilime şiddetle karşı çıktı. Bu eğilim, siyasal mücadeleyi reddederek, işçi sınıfı mücadelesini yalnızca sendikal faaliyet alanında ekonomik haklar için mücadeleyle sınırlandırıyordu. Akselrod, 1900’de, Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi’nin ilk merkezi yayın organı olan Iskra (Kıvılcım) gazetesinin kurucuları arasında yer aldı.

Rusya Sosyal Demokrat İşçi Partisi’nin 1903’te Londra’da toplanan İkinci Parti Kongresi’nde, daha sonra Bolşevikler ve Menşevikler olarak adlandırıla­cak iki fraksiyona bölünmesi sonunda Akselrod Menşevikler arasında yer aldı. 1905 Devrimi’nde burjuva liberalleriyle işbirliği yapılmasını savundu. 1908’de ise Bolşevikler tarafından “tasfiyecilik” olarak adlandırılacak siyasal eğilimin temsilcisi oldu. Bu eğilim, yasa dışı parti faaliyetlerine son verilmesini ve parti çalışmasının sendikal ve parlamenter alana kay­dırılmasını savunuyordu.

Akselrod, I. Dünya Savaşı sırasında, savaşa karşı enternasyonalist bir tutumu benimseyenlerin oluştur­duğu Zimmerwald Kongresi’ne katıldı. 1917 Şubat Devrimi’nde Petrograd Sovyeti’nin Yürütme Komite­si üyesiydi. Şubat Devrimi sonrasında kurulan Kerenski Geçici Hükümeti’ni destekledi. 1917 Ekim Devrimi’nde Bolşevikler’in iktidarına karşı çıktı ve ülkesini terketti. Yaşamının son yıllarında, Komünist Enternasyonal’e bir tepki olarak 1923’te kurulan ve ikinci Enternasyonal’in devamı niteliğinde olan Sos­yalist İşçi Enternasyonali Yürütme Komitesi üyeli­ği yaptı.

Akselrod, Rusya sosyal demokrat hareketi için­de, Plehanov ile birlikte burjuva liberalleriyle ittifak yapılmasını benimseyen eğilimi temsil etmiştir. Pleha-nov’un öneminin kuramsal düzeyde olmasına karşın; Akselrod örgütlenme ve taktik sorunları ile ilgilen­miştir.

YAPITLAR:

Perezhitoye i Peredumanoye, 1923, (“Dene­yimler ve Düşünceler”).

Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 4. cilt, Anadolu yayıncılık, 1983