Tarihi Şahsiyetler

Paul Dirac Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

DIRAC, Paul (1902-1984) İngiliz, kuramsal fizikçi. Kuvantum mekaniğine birçok temel katkıda bulunmuş, özellikle elektronlar için görelilik kuramına uygun dalga denklemlerini geliştirerek karşı elektronlar ve karşı maddenin varlığını ortaya çıkarmasıyla tanınmıştır.

Paul Adrien Maurice Dırac S Ağustos 1902’de Bristol’da doğdu, 20 Ekim 1984, Tallahassee, Florida’da öldü. Babası isviçreli, annesi Ingilizdi. Eğitiminin ilk yıllarından başlayarak matematiğe büyük yeteneği olan Dirac, Bristol Üniversitesi’nde ilk önce elektrik mühendisliği, 1921’de mezun olduktan sonra da 2 yıl matematik okudu. Eğitimine kuramsal fizik alanında bulduğu bir bursla Cambridge Üniversitesinde St. John’s College’da devam ederek 1926’da doktorasını aldı. Ertesi yıl St. John’s College’a, 1930’da da Royal Society’ye üye seçildi. 1932’de Cambridge’de daha önce Newton’un kürsüsü olan Lucas matematik profesörlüğüne getirildi. 1933’te kuramsal çalışmalarıyla öngördüğü karşı elektorunun (pozitron) bulunması üzerine Nobel Fizik Ödülü’nü Erwin Schrödinger ile paylaştı. Çeşitli ödüllerin yanı sıra Copley ve Royal Society Kraliyet madalyalarım alan Dirac, Dublin, Kopenhag, Göttingen, Leiden, Wisconsin, Michigan ve Princeton üniversitelerinde çalıştı. Cambridge’den emekli olduktan sonra çalışmalarım ABD’de Florida Eyaleti Üniversitesi’nde sürdürdü.

Dirac’ın fiziğe ilk temel katkısı, 1925’te yazdığı bir makalede klasik mekanikteki Poisson parantezlerinin kuvantum mekaniğinde komütatörler haline geldiğini göstermek oldu. Buna göre, klasik mekanikteki pozisyon, momentum gibi normal sayılardan oluşan değişkenler, kavantum çarpımlarında sıraya dikkat edilmesi gereken (AB BA) cebirsel operatörler haline geliyor; çarpımda sıra farkını veren komütatörler de kuramın kuvantum karakterini gösteriyordu. Heisenberg’in belirsizlik ilkesinin en genel matematiksel ifadesi, Dirae’m bulduğu bu ilkede mevcuttur. Ayrıca bu makale, herhangi bir klasik sisteme karşı önerilebilecek kuvantum kuramının nasıl geliştirileceğine ilişkin bir sistematik çerçeve de ortaya koyuyordu. Dirac bu düşüncelerini 1926’da “dönüşüm kuramı” adını verdiği yön temle kuvantum mekaniğinin genel formülleştirilmesini gerçekleştirerek tamamladı. Böylece Heisenberg, Schrödinger, Born, Pauli, Jordan ve Bohr’un katkıları ile 1925-1926 arasında kavantum mekaniğinin son şeklini almasını sağladı. Gene de kuvantum kuramı henüz görelilik kuramına uygun halde değildi ve ancak ışık hızından çok düşük hızlar içinde geçerliydi.