Paul Bourget kimdir? Hayatı
Paul Bourget kimdir? Hayatı ve eserleri hakkında bilgi: (1852-1935) Fransız eleştirmen, roman ve oyun yazarı. Deneme ve romanlarında, döneminin bilime ağırlık veren Pozitivist (Olgucu) anlayışını eleştirmiştir. Paul Charles Joseph Bourget, 2 Eylül 1852’de, Aimens’de doğdu, 25 Aralık 1935’te, Paris’te öldü. Paris’te öğrenim gördü. Yazın yaşamına şiirle başladı. Geçinmek için gazetelere makaleler yazdı. Nouvelle Revue adlı dergide denemeleri yayımlandı. 1901 ’de Katolik oldu.
1883’te yayımlanan Essais depsychologie contem- poraine (“Çağdaş Psikoloji Denemeleri”) ve 1885’te yayımlanan Nouveaux essais (“Yeni Denemeler”) adlı yapıtları Hippolyte Taine’ın etkisiyle, ama ona karşı gelişen bir eleştiri anlayışını yansıtır. Taine, Renan, Stendhal, Baudelaire ve Flaubert gibi çağdaş Fransız yazarlarını ele almakla birlikte amacı o dönemin ruhunu kavramak ve toplumsal bir portresini çizmektir. 19. yy’ın ikinci yarısında düşünsel yaşam tarihine damgasını vuran bir karamsarlık eğilimi saptar. Yaşadığı dönemin de ruhsal bunalımı olarak nitelendirdiği bu eğilimi bilime olan aşırı inanca bağlar. Beğendiği yazarların ruhsal hastalık niteliğindeki eğilimlerini vurgular; bu Taine’de aşırı bilimcilik, Flaubert’de hiççilik (nihilisme) Baudelaire’de ise bozulma ve çöküştür (decadence).
Deneme yazarlığının yanı sıra romancı olarak da önemli yapıtlar vermiştir. İlk romanları psikolojik roman türünün ilk örneklerindendir. 18S9’da yayımlanan ve yazarın en önemli romanı olan Le Disciple (Çömez) Taine’e büyük benzerlikler gösteren pozitivist bir düşünürün genç öğrencisi üzerindeki zararlı etkilerini ele alır. Katolik olduktan sonra Bourget Hıristiyanlık’ı bilimcilik ve karamsarlıktan çıkışın tek ve zorunlu koşulu olarak değerlendirmiştir. Didaktik sayılabilecek bu romanlar öğütlerle sonuçlanır ve yazar çağdaş pozitivist kuramların karşısına geleneksel ahlakı koyar.
Bourget, I. Dünya Savaşı öncesinde gelenekçi aydınların gelişiminde önemli bir rol oynamıştır. Bir yandan yazını toplumsal-ruhsal eleştirinin çıkış noktası olarak ele alan bir anlayış geliştirmiş, öte yandan ise döneminin bilimi tek değer haline getiren poziti- vist anlayışına, Hıristiyanlık açısından bir eleştiri getirmiştir.
Deneme:
Roman:
Oyun:
Kaynak: Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi, 19. cilt, Anadolu yayıncılık, 1984