Filozof Biyografileri

Pasquale Galluppi Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

GALLUPPI, Pasquale (1770-1846)

İtalyan, filozof. Bilinci dış ve iç duyumun birlikte oluşturduğu görüşünü savunmuştur.

2 Nisan 1770’te Calabria’daki Tropea’da doğdu, 13 Ekim 1846’da Napoli’de öldü. Soylu bir aileden geldiği için ‘baron’ sanım almıştır. Napoli Üniversite-si’nde önce hukuk, ardından tanrıbilim ve felsefe öğrenimi gördü. Filozof Genovesi’nin öğrencisi oldu. 1830’da mantık ve metafizik kürsüsü profesörlüğüne getirildi ve ölene değin bu görevde kaldı. Bir süre maliye bakanlığında çalıştı, 1838’de Academie des Sciences Morales et Politique’e üye seçildi.

Görüşlerinde özellikle Wolff’un etkisi sezilen Galluppi, ilk yapıtında Condillac’ın Duyumculuk’u-na getirdiği eleştiriyle ilgi çekti. Kantçı felsefeye yakınlık duymakla birlikte, sonraları onu kuşkucu olarak nitelediğinden hiçbir zaman tam anlamıyla Kantçı olmadı. Locke ve Descartes üzerindeki çalışmaları sonucu Iskoç Sağduvuculuğu’na benzer düşünceler savundu.

Galluppi, felsefenin en güvenilir yöntemi olarak gördüğü çözümleme ile, insan düşüncesine, dolayısıyla bilinç sorununa eğildi. Kavrayış eylemini olguların kavranması ve usavurma olmak üzere ikiye ayırdı. Bilinç ona göre, “ben”in kendi varlığını kavramasıdır, ancak yalnız bununla da tanımlanamaz. “Ben”in dışında, ama onun ayrılmaz parçası olan dış dünyanın ya da gerçekliğin de kavranmasıdır. Çünkü, bir eylem olarak, duymak öznel, bir nesneye yöneldiğinden de nesneldir.

Galluppi saltık ya da ilk ilke sorununa da bu görüşle yaklaşır; onun için bu kavramlar, bir dizinin bilinmez sınırlarıdır. Metafizik sorunlara psikolojik çözümlemeler getirmeyeçalışmış, bu alanda da deneysel bir yönteme dayandığını savunmuştur. Galluppi iç duyumun, Tanrı’nın varolduğunu olumladığını söylediği noktada, çağının Görüngücüleri’nden ayrılır. Descartes’m görüşünü bu açıdan “Düşünüyorum öyleyse varım; öyleyse Tanrı da var.” biçiminde yorumlamıştır. Galluppi bu görüşleriyle Rosmini, Gioberti ve Mamiani gibi 19. yy İtalyan düşünürlerini etkilemiştir.

•    YAPITLAR (başlıca): Saggio filosofico su ila critiça della conoscenza, 6 cilt, 1819-1823, (“Bilginin Eleştirisi Üzerine Felsefe Denemesi”); Elementi di filosofia, 4 cilt, 1820-1827, (“Felsefenin Öğeleri”); Lettere filosofiche sulle vicende della filosofia relativamente ai principi della conoscenze umane de Cartesio sino a Kantinclusivamente, 1838, (“Descartes’tan Kantla Felsefede İnsan Bilgisinin İlkelerine İlişkin Olgular Üzerine Felsefi Mektuplar”).

•    KAYNAKLAR: G. di Napoli, La filosofiadi P. Galluppi, 1947; M.A. Rocchi, Pasquale Galluppi storico della filosofia, 1934.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi