Felsefe Yazıları

Özgür İrade Nedir, Özgür İrade Felsefe Hakkında Bilgi

Özgür irade, engelsiz mümkün olan farklı eylem yollarını seçme becerisidir.  Bu sorumluluk, övgü, suçluluk, günah ve yalnızca özgürce seçilen eylemlere uygulanan diğer yargı kavramlarıyla yakından ilişkilidir. Ayrıca, tavsiye, ikna, düşünülme ve yasaklama kavramlarıyla da bağlantılıdır. Geleneksel olarak, sadece özgürce istekli olan eylemler, haklı kredi veya suçlama olarak görülür. Biraz tartışma konusu olan, özgür iradenin olasılığına yönelik tehditler konusunda, tam olarak nasıl tasarlandığı ile değişen çeşitli endişeler var.

Bazıları, geçmişteki olaylar tarafından sonucun belirlenmediği seçimler yapma kapasitesi olmak için özgür irade sahibi olduğunu düşünmektedir. Determinizm, bu şekilde tasarlanan özgür iradenin varlığı ile tutarsız olan yalnızca bir olay kipi mümkün olduğunu önermektedir. Bu problem, eski Yunan felsefesinde tanımlanmıştır ve felsefi tartışmaların odağı olmaya devam etmektedir. Özgür iradenin determinizmle uyuşmayacağını düşünen bu görüş, uyumsuzluk olarak adlandırılır ve metafizik özgürlükçiliği, determinizmin yanlış olduğunu ve böylece özgür irade en azından mümkün olduğunu iddia eder ve determinizmin doğru ve dolayısıyla özgür irade iddiası olan sert determinizmi kapsar imkansız. Aynı zamanda, determinizmi değil, aynı zamanda özgür irade ile bağdaşmamayı reddeden sert uyumsuzculuğu da kapsar ve dolayısıyla determinizmin ne olursa olsun imkansız olma özgürlüğünü imkânsız kılar.

Karşıt uyumcılar, özgür iradelerin determinizmle uyumlu olduğunu kabul ediyorlar. Bazı uyumculaşmalar, determinizmin özgür irade için gerekli olduğunu ve seçimlerin birinin diğerinden daha fazla tercih edileceğini ve seçimlerin nasıl sonuçlanacağı konusunda bir izlenim gerektirdiğini savunuyor. Uyumluluğa merak edenler, bu nedenle, liberterlerle sert deterministler arasındaki özgür irade ve determinizmin yanlış bir ikilemi tartışmasını göz önünde bulundururlar. Farklı uyumlulaştırmacılar, “özgür irade” ne demek olduğunu çok farklı tanımlar ve dolayısıyla konuyla alakalı olan farklı kısıtlamaları bulurlar. Özgür düşünen klasik uyumlulaştırmacılar, birinin aksine bir aksettirmek isteselerdi, aksine fiziki engel olmadan yapabilecekleri varsa özgür irade göz önüne alarak, eylem özgürlüğünden başka bir şey yapmazlar. Çağdaş uyuma uyumcuları, özgür iradeyi bir psikolojik kapasite olarak tanımlarlar; kişinin davranışlarını akıl yürütme biçiminde yönlendirirler. Her biri kendi endişeleri bulunan ve yalnızca determinizmin özgür irade ihtimalini tehdit etme ihtimalini bulamayacağının ortak özelliğini paylaşan özgür irade kavramları var.

İlgili Makaleler