Edebi Şahsiyetler

Oswald de Andrade Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

ANDRADE, Oswald de (1890-1954)

Brezilyalı şair, oyun yazarı, romancı, eleştirmen. Sâo Paulo Okulu olarak bilinen Modernleşme akımının öncülerindendir.

Oswald de Savsa Andrade, 11 Ocak 1890’da Sâo Paulo’da doğdu. Zengin ve aristokrat bir aileden

geliyordu. Gençliğinde uzun süre Avrupa’da bulunduğundan Fransız ve İtalyan Avant-garde (öncü) edebiyat akımlarını tanıma fırsatını buldu. 1919’da Sâo Paulo’ya döndü ve hukuk derecesi aldı. 1922’de Sâo Paulo’da Semana de Arte Moderna’nın (“Modern Sanat Haftası”) düzenlenmesine katıldı. Brezilya’da sanatçıların taklitçiliği bırakıp kendi üsluplarını geliştirebilmeleri amacıyla Avrupa Avant-garde akımının yapıtlarını yayımladı. Daha sonra Antropofagia olarak bilinen bir edebiyat hareketi oluşturdu. Modernleşme akımının bir yan grubu olarak oluşan bu hareket, kısa sürmekle birlikte Brezilya üzerine açtığı tartışmalarla etkili oldu. Edebiyat alanındaki yenileşmenin yanı sıra toplumsal bir değişmeyi de amaçlayan Andrade, 1931’de Komünist Partisi’ne katıldı. Umduğunu bulamadığım söyleyerek 1945’te partiden ayrıldı. 22 Ekim 1954’te Sâo Paulo’da öldü.

Oswald de Andrade’nin edebi kişiliği, I. Dünya Savaşindan sonra Brezilya’da başlatılan Modernismo akımının içinde gelişti. Oswald de Andrade dışında, Mârio de Andrade, Carlos Drummond de Andrade ve Manuel Bandeira gibi yazarlar ve Lasar Segal ve Anita Malfatti gibi ressamlardan oluşan Sâo Paulo Okulu’ nun öncülük ettiği Brezilya Modernismosu, Avrupa Avant-garde akımının ve İtalyan Fütürizmi’ninetkile-riyle ve ulusal bir Brezilya sanatı oluşturma amacıyla başlatılan bir kültür hareketiydi. Kültür alanındaki bu yenilikçi hareket, siyasal bir değişme ve ulusal bir canlanma isteğiyle birlikte gelişti ve Brezilya’da ulusal kültür öncülüğünün ancak modern yaşamın sorunlarını benimseyen Avant-garde bir hareket tarafından başarılabileceğini savundu. Taklitçi olmayan bir Brezilya kültürü oluşturma hedefi, Sâo Paulo Okulu’nun bazı üyelerinde koyu bir milliyetçiliğe varmakla birlikte, Oswald de Andrade ve Mârio de Andrade gibi şair ve eleştirmenlerde Portekiz egemenliğinin engellediği ulusal bir kimlik arayışı olarak ortaya çıktı.

Oswald de Andrade, İtalyan Fütürizmi’nin de etkisiyle, Sâo Paulo Okulu’nun Fütürist anlayış içinde yer aldığını savundu. “Geçmiş” kavramının, kırsal geri kalmışlığın, kalıplaşmış geleneksel biçimlerin ve taklitçiliğin; “gelecek” kavramının ise çağdaşlaşma umudunun bir simgesi olduğunu ileri sürdü. Andrade, eski toplumsal değerlere karşı değişimi, eski şiirdeki kalıplaşmaya karşı serbest şiiri, “doğru Porte-kizce”ye karşı günlük konuşma dilini savundu. Yapıtlarında, eski değerlerin parodi ve taşlama türünde eleştirisini benimsedi. 1924’te yayımlanan, Memorias Sentimentais de Joâo Miramar adlı romanı bu türün bir örneğidir. Andrade, bu romanında, Sâo Paulo’daki yaşamının değişik görüntülerini vererek sinematografik bir teknik kullandı. 1925’te yayımlanan “Pau-Brasil” adlı edebiyat manifestosunda, Brezilya’nın kültür mirasına bilinçli bir sahip çıkışın gerekliliğini vurguladı ve ilkel yerel kültürün anlatım tarzına dönüşü savundu. Bununla birlikte, Brezilya gerçekliğini geri kalmış köylülükle özdeşleştiren bir anlayışın karşısında olmaya da özen gösterdi. Ulusal kültürün yalnızca yerel bir halk kültürünün canlanışı olarak değil, modern bir Brezilya düşüncesiyle birlikte gelişebileceğini savundu. Sağlığında, edebiyat alanındaki yapıtlarından çok radikal fikirleri ve kavgacı kişiliğiyle tanınan Andrade, ölümünden sonra roman-
larının, özellikle de Memorias Sentimentais de Joâo Miramar’m özgün üslubuyla ilgi topladı.

Andrade’nin katkılarıyla zenginleşen Sâo Paulo Okulu, Güney Amerika edebiyatına yeni bir soluk getirmiş ve Pablo Neruda ve Octavio Paz gibi şairlerin ortaya çıkışına zemin hazırlamıştır.

•    YAPITLAR (başlıca): Memorias Sentimentais de Joâo Miramar, 1924; Pau-Brasıl, 1925.

•    KAYNAKLAR: J.Franco, The Modern Culture of Latin America, 1967; D.P.Galagher, Modern Latin American Literatüre, 1973.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi