Edebi Şahsiyetler

Orlando di Lasso Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

LASSO, Orlando di (1532-1594)

Flaman, besteci. Rönesans müziği geleneğinde kendinden sonra gelenleri en çok etkilemiş olan sanatçılardan biridir.

Mons’da (bugün Belçika’da) doğdu, 14 Haziran 1594’te Münih’te öldü. Adının İtalyanca’sı daha yaygın olarak kullanılmakla birlikte, Flamanca Ro-land de Lassus ve Latince Orlandus Lassus diye de tanınır. Küçük yaşta sesinin güzelliği ve yeteneğiyle dikkati çekti. Doğduğu kentte St.Nicholas Kilisesi’ nin korosundayken, 1544’te Sicilya Genel Valisi Ferdinando Gonzaga’nın yanına verildi. Onunla Palermo ve Milano’ya gitti. Sesi, çocuk özelliğini yitirince Gonzaga’dan ayrılarak Napoli ve Roma’da, 1555’te Antwerp’te, 1556’dan sonra da Münih’te yaşadı. Burada, Bavyera Dükü V.Albrecht’in sarayında kilise korosunun şefliğine getirildi. Fransa Kralı IX.Charles ve Papa XIII.Gregorius’un övgülerini kazandı. Kutsal Roma-Germen imparatoru II.Maximilian 1570’te onu soylu ilan etti. Koruyucusu V.Albrecht’in ölümünden sonra, yaşamının sonuna değin para sıkıntısı çekti. Ailesinde ondan sonra üç kuşak daha, tanınmış müzisyenler yetişti.

Rönesans müziğinin en tanınmış adlarından olan Lasso, İtalya’da geçirdiği yıllar boyunca çeşitli müzik türlerini ve Flaman Okulu’nun bu ülkede aldığı biçimi inceledi. Bu çalışmalar, onun besteciliğinin yetkinleşmesinde yardımcı oldu, iki bine yakın bestesi olan Lasso’nun en belirgin özelliklerinden biri, yalnızca Latince değil, Almanca, Fransızca, İtalyanca, İspanyolca gibi çeşitli dillerde ve chanson, madrigal, motet, ilahi, lied gibi çeşitli türlerde yapıtlar vermiş olmasıdır. Bavyera dükünün oğlunun düğünü dolayısıyla commedia deli’ arte türünde sahnelenmek üzere bir senaryo hazırlamış, ayrıca bir bölümünde oyuncu olarak kendisi de yer almıştır. Bu çalışma, bilinen ilk senaryo örneklerindendir. Bestelerinin arasında dinsel olanların yanında din dışı parçaların da bulunması, Reform hareketine karşı çıkanlarca tepkiyle karşılanmıştır. Özellikle gençlik döneminde din dışı yapıtlar veren Lasso’nun hastalık ve sıkıntılarla geçen yaşlılığında dinsel bestelere yöneldiği gözlenir. Bestelerinin tümünde, sözlerin anlamını müzikle vurgulama çabası belirgindir. Bu özelliğiyle 17.yy’ın başlarında gelişmeye başlayan Barok üslubun bir habercisi sayılır.

Lasso’nun beş altı ses için bestelediği motetler, en başarılı olduğu türdür. Daha sonra füg ve çeşitlemenin gelişmesini hazırlayan motet ona görece olarak daha çok özgürlük ve kişiliğini ortaya koyma olanağı sağlamıştır. Koro müziğinde, polifonik ve homofonik yöntemleri başarıyla uygulamış, gelenekleri zorlayan bir armoni ve tonalite yapısına başvurmuş, kontrpuan tekniğinin gelişmesine de katkıda bulunmuştur.

Flaman Okulu’nun önde gelen temsilcilerinden sayılan Lasso, yedi ayrı dilde yapıtlar vermiştir. İngiliz besteci Dunstable (?-1453) Flaman besteci Dufay (P-1474) ve Hollandalı Josquin des Pres’nin (?-1521) öncülük ettiği yeni çok seslilik anlayışı,
Lasso’nun ve Italyan Okulu’ndan Palestrina’nın bestelerinde, lö.yy’daki en yetkin biçimine ulaşmıştır.

•    YAPITLAR (başlıca): Beste Kitabı: Neue deutscheLied-lein, 1567, (“Yeni Alman Şarkıcıkları”); Patrocinium musices, 1574, 5 cilt, (“Missa”); Psalmi Davidis Poenitentiâles, 1584; Lagrime di San Pietro, 1593, (“Aziz Pietro’nun Gözyaşları”); Magnum opus musicum, (ö.s), 1604, (“Büyük Müzik Yapıtları”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi