Sosyoloji
Önemli Bir Doğa Alanı Kızılırmak Deltası
Kiraz
Erciyas Yavuz – Önemli Bir Doğa Alanı Kızılırmak Deltası
Erciyas Yavuz – Önemli Bir Doğa Alanı Kızılırmak Deltası
Deltada bugüne kadar 341 kuş türü
saptanmıştır. Kızılırmak Deltası’nda görülen tür sayısı ülkemiz kuş türlerinin
yaklaşık % 75’i olup ülkemizdeki en çok kuş türü tespit edilmiş alanıdır. Küresel
ölçekte nesli tehlike altında olan türlerden yaklaşık 10’u yine deltada
bulunmaktadır.
saptanmıştır. Kızılırmak Deltası’nda görülen tür sayısı ülkemiz kuş türlerinin
yaklaşık % 75’i olup ülkemizdeki en çok kuş türü tespit edilmiş alanıdır. Küresel
ölçekte nesli tehlike altında olan türlerden yaklaşık 10’u yine deltada
bulunmaktadır.
Deltada yaklaşık 400 bitki türü tespit
edilmiştir.
edilmiştir.
Sivas ili, İmranlı ilçesinin doğusunda yer
alan Kızıldağ’dan (3.025 m) doğan Kızılırmak Nehri, Sivas, Kayseri, Nevşehir,
Kırşehir, Kırıkkale, Çankırı ve Samsun il sınırları içinde yaklaşık 1.210 km
yol kat ederek Bafra Burnu’ndan Karadeniz’e ulaşmakta ve taşıdığı alüvyonlarla
Kızılırmak Deltası’nı oluşturmaktadır. Kızılırmak Deltası, 56.000 hektarlık bir
alana sahip olup, bu alanın 12.000 hektarı sulakalan rejimindedir (s. 839).
alan Kızıldağ’dan (3.025 m) doğan Kızılırmak Nehri, Sivas, Kayseri, Nevşehir,
Kırşehir, Kırıkkale, Çankırı ve Samsun il sınırları içinde yaklaşık 1.210 km
yol kat ederek Bafra Burnu’ndan Karadeniz’e ulaşmakta ve taşıdığı alüvyonlarla
Kızılırmak Deltası’nı oluşturmaktadır. Kızılırmak Deltası, 56.000 hektarlık bir
alana sahip olup, bu alanın 12.000 hektarı sulakalan rejimindedir (s. 839).
Jeolojik bakımdan Kızılırmak Deltası yaklaşık
2000 yaşında genç bir alandır.
2000 yaşında genç bir alandır.
Genellikle ılıman bir iklime sahip olan
Samsun’da iç kesimler ve sahil şeridinde iklim iki ayrı özellik göstermektedir.
Samsun’da iç kesimler ve sahil şeridinde iklim iki ayrı özellik göstermektedir.
Alanda bulunan bitki türleri arasında
nesilleri tehlike altında olan 9 öncelikli tür bulunmaktadır.
nesilleri tehlike altında olan 9 öncelikli tür bulunmaktadır.
Deltada, buğday, mısır, pirinç, ayçiçeği,
şeker pancarı, tütün ve kışlık sebze yetiştiriciliği yapılmaktadır.
şeker pancarı, tütün ve kışlık sebze yetiştiriciliği yapılmaktadır.
Deltada yaklaşık 3000’i manda ve 8000’i sığır
olmak üzere 23000 civarında hayvan otlamaktadır.
olmak üzere 23000 civarında hayvan otlamaktadır.
Her yıl toplam saz alanının yaklaşık % 25’i
kesilmektedir. Kesilen sazın büyük bir bölümü ihraç edilmektedir.
kesilmektedir. Kesilen sazın büyük bir bölümü ihraç edilmektedir.
Göllerde, sazan, sudak, haskefal, mersin
morinosu, alabalık, ve inici balığı avlanan balık türleridir.
morinosu, alabalık, ve inici balığı avlanan balık türleridir.
Altınkaya ve ardından da Derbent barajları
alüvyon taşımınım engellemekte ve delta oluşumu gerilemektedir. Kızılırmak Nehri’nin alüvyon taşıyarak kendini genişletememesi
ve yenileyememesi sebebiyle gözlenen kıyı erozyonu önemli diğer bir tehdittir.
alüvyon taşımınım engellemekte ve delta oluşumu gerilemektedir. Kızılırmak Nehri’nin alüvyon taşıyarak kendini genişletememesi
ve yenileyememesi sebebiyle gözlenen kıyı erozyonu önemli diğer bir tehdittir.
Delta için başka bir tehdit de, yazlık inşaat
şeklinde yapılan yoğun ve plansız yapılaşmadır.
şeklinde yapılan yoğun ve plansız yapılaşmadır.
—
Yavuz, Kiraz Erciyas. (2011), “Önemli Bir Doğa Alanı Kızılırmak Deltası,” Samsun Sempozyumu 13-16 Ekim Samsun, Bildiriler
Kitabı, Cilt: 1, s. 839-842, Samsun 2012
Kitabı, Cilt: 1, s. 839-842, Samsun 2012