Oluşum Romanı (Bildungsroman) Türü, Özellikleri, Yazarları, Hakkında Bilgi

Oluşum romanı tür olarak zaman zaman gelişim romanı ile karıştırılmış, “gelişim” ve “oluşum” kavramları bir tutulmuştur. Oysa ikisi arasında özleri ve amaçları açısından farklılık vardır. Gelişim romanı, kahramanının yaşamöyküsünü, çocukluğundan yaşlılığına dek geçirdiği gelişimi ana çizgileriyle öyküler. Fielding’in Tom Jones, Dickens’ın  David Copperfield gibi romanları, Alman edebiyatı dışında da karşılaşılan bu türün örnekleri arasındadır. Oysa oluşum romanı salt Alman edebiyatına özgü bir türdür, ilk ve en önemli örneği Goethe’nin Wilhelm Meister’s Lebrjahre (Wilhelm Meister’in Çıraklık Yıllan) adlı romanıdır. Goethe burada “oluşum” kavramını ilk kez Alman edebiyatındaki Klasik dönemde geçerli düşünceler doğrultusunda kullanmış, bununla bireyin, içinde yaşadığı toplumla bütünleşmesini, uyum sağlamasını anlatmıştır. Wilhelm Meister’in yaşamı boyunca geçirdiği evreleri gösteren romanda, onun düştüğü her yanılgının bir değeri vardır. Bu oluşum süreci içinde bireyin karşılaştığı her tür uyumsuzluk ve çevresiyle arasında geçen her çatışma, onun olgunluk ve uyuma erişme yolunda geçmesi gereken zorunlu aşamalardır, insanın bu yolun sonunda kazanacağı kişilik, yeryüzünde ulaşabileceği en büyük mutluluktur. Burada kullanılan “oluşum” (Bildung) kavramı, hem kişiliği oluşana dek kişinin geçtiği yolu, yani oluşum sürecini, hem de sonunda ulaştığı ideal durumu, yani amacı içermektedir.

Goethe’den sonra Romantik dönemde de Jean Paul’un Flegeljabre (“Saygısızlık Çağı ”), Novalis’in Heinrich von Ofterdıngen, Hölderlin’in Hyperion romanlan gibi bu türün örneklerine rastlanmışsa da, oluşum kavramının anlamı giderek değişmiştir. 20.yy’ın ilk yansında Tho-mas Mann’ın Zauberberg (Sihirli Dağ) ve Hermann Hesse’nin Glasperlenspiel (“incik Boncuk Oyunu”) romanlanndan sonra Alman edebiyatında bu türün örneklerine rastlanmaz.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi