Oliver Evans Kimdir, Hayatı, Buluşları, Hakkında Bilgi

Evans’ın, en önemli buluşu yüksek basınçlı buhar makinesidir. 1792’den beri bu konu üzerinde çalışarak 1801’de ilk yüksek basınçlı buhar makinesini işletmeyi başardığında, Watt’ın alçak basınçlı buhar makinesi ABD’de daha yeni tanınıyordu. Watt, yeterli buhar basıncı sağlanamadığından silindir içindeki pistonun buhardan çok hava basıncıyla itildiği Newcomen makinesini geliştirerek, bu ilk örnekteki yarım atmosferlik basınca karşılık 1,5 atmosfer basınç elde etmeyi başarmıştı. Gene de tüketilen kömüre karşılık bu verim çok düşük olduğundan, maden ocakları ile fabrikaların gereksinimini karşılayamadığı gibi, maliyeti de büyük ölçüde artırıyordu. Watt gibi, sorunu teknik açıdan değil de bilimsel olarak ele alan ve Black’in ısınma ısısına (özgül ısı) ilişkin kuramsal çalışmalarından yararlanan Evans, suyun sıcaklığını 1°C’tan 100°C’a yükseltmek için 100 kalori gerekirken, 100°C’tan 200°C’a yükseltmek için yalnızca 30 kalori daha gerektiğini gözlemledi. Böylece, Watt m makinesinin daha gelişmiş bir uyarlaması olan ve silindirin içindeki pistonu 8 atmosferlik bir buhar basıncıyla iten ilk yüksek basınçlı makinenin patentini aldı. Evans ile aynı tarihte, belki onun buluşundan habersiz, belki de onun çalışmalarını izleyen Trevit-hick de Ingiltere’de ilk yüksek basınçlı buhar makinesini gerçekleştirmişti.

Kısa süre içinde sanayide yaygın bir uygulama alanı bulan bu makineyi kara ve deniz ulaşımına da uygulamayı düşünen Evans önce buharla çalışan bir otomobil yaptı. Ancak, o çağda karayolu taşımacılığının bütün yükünü taşıyan atları ürkütmemek için buharla çalışan taşıtların trafiğe çıkmasına izin verilmediğinden tasarısını uygulayamadı. 1805’te yaptığı, hem suda hem karada yol alabilmesi için tekerleklerle donatılmış, 9 m boyundaki bir tekne ise, nehir diplerini temizlemek için uzun yıllar tarak gemisi olarak kulanıldı.

On yıl içinde, pamuk, tütün ve kâğıt üretiminde kullanılacak 100’den fazla buharlı makine yapan ve “ABD’nin James Watt’ı” olarak anılan Evans, çıraklarından birinin başlattığı yangında fabrikasını yitirdikten kısa bir süre sonra öldü. Geliştirdiği yüksek basınçlı buhar makinesi ise, yalnız ülkesinde değil tüm dünyada sanayi ve ulaşımın hızla gelişmesini sağladı.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi