Sosyologlar

Oligarşinin Tunç Yasası Robert Michels Oligarşinin Tunç Kanunu

Oligarşinin Tunç Yasası Robert Michels Oligarşinin Tunç Kanunu  KAVRAMSAL GELİŞİM

Örgütsel güç konusundaki araştırmaların büyük çoğunluğu Mic- hels’in tezini desteklemektedir:

  • Philip Selznick’in, örneğin, Tennessee Vadisi Otorite Araştırması (1966), 1930 Amerika ekonomik çöküntüsü sırasında uygula­maya konulan New Deal* politikasının bir parçası olarak gerçek­leştirildi; bu organizasyonun, bölgedeki ilgili sıradan insanların çıkarlarını temsil etse ve geliştirse bile, çok geçmeden varlıklı beyaz çiftçilerin kontrolüne geçtiği görüldü. Selznick’e göre, sadece böyle bir ele geçirmenin, böyle bir ‘hedef sapması’nın kabulü TVA’nın varlığını sürdürmesini sağlayabilir, zira çiftçiliğe karşı olmak onun ölümü anlamına gelecektir. Michels’in tezi Robert McKenzie’nin İngiliz siyasal partileri araştırmasında (1964), çok önemli ideolojik farklılıklara rağmen, İngiliz İşçi ve

‘ New Deal: 1930’lu yıllarda ABD’de halka iş sağlamak, toplumsal ve ticari durumu geliştirmek, iyileştirmek için hükümet tarafından çıkarılmış yasalar ve uygulamaya konulmuş önlemler paketi (Longman -Metro, Büyük İngilizce-Türkçe-Türkçe Sözlük, Longman Group Uk Limited ve Metro Kitap Yayın Pazarlama Şirketi, İstanbul 1993. [Ü.T.]

Muhafazakâr partilerinde oldukça benzer politikaların benim­sendiğini göstermek için kullanıldı.

  • Stalin Rusya’sından Çin’e kadar sosyalist ve komünist partiler üzerine araştırmalar aynı oligarşik eğilimin varlığını gösterir ve Eva Rosenfield (1974) bu eğilime büyük ölçüde demokratik İs­rail Kibbutizm’inde bile rastlamıştır.

Michels’ın tezinin klâsik örnekleri Fransız Devrimi, Stalin dönemi Sovyet Rusya’sı ve Kamboçya’da Khmer Rouge yönetimidir, bu ör­neklerde ‘halk adına’ yola çıkan devrimci ve demokratik örgütler, devrimci sosyalizm bayrağı altında ve liderin çıkarları için milyonlarca insanı tasfiye ve imha etmekte kullanılmıştır.

Britanya’da, Thatcher’ın sendikalara saldırıları ve gizli oylama ko­nusundaki yeni yasalar, liderleri tarafından ihmal edildikleri ve yete­rince temsil edilmediklerini düşünen birçok sendikalının kalbinde bir titreşim yaratmıştır.

Bir kitle örgütündeki gerçek demokrasinin varlığını tespit eden tek önemli araştırma Lipset, Trow ve Coleman’ın Uluslararası Matba­acılar Sendikası (ITU) araştırmasıdır: bu usta matbaacılar sendikası, Amerika’da aktif kitlesel üyelik sağlamış ve birçok seçim, referandum ve iki-taraflı bir sistemle oligarşiyi önlemişti. Fakat, Lipset vd.nin de belirttiği gibi, ITU çok özel bir örnekti. Bu örgüt siyasal ve toplumsal açıdan oldukça aktif bir kitlesel üyelik temelinde kurulmuş eski bir gelenekti; bu tür bir iç demokratik yapının başka sendikalar veya organizasyonlara aşılanması ihtimali düşüktü: çünkü onların liderleri, bu uygulamaya, en azından kendi güçlerine bir tehdit oluşturacağı düşüncesiyle direnç göstereceklerdi.

Michels’in analizine başka bir temel eleştiri, Oligarşinin Tunç Ya­sasının gücünün, yani lider kadrosunun gücü ele geçirebilme, örgütü üyelerinin çıkarlarını hayata geçirmekten çok kendi hedeflerine göre yönlendirebilme derecesinin örgütten örgüte değişebileceği şeklin­dedir. Liberal demokrasilerdeki siyasal partilerde, örneğin, liderlik düzenli seçimlere ve genel seçimlerde liderin yeterliliği ve yönelimi­nin sınanmasına tâbidir. Aksine, sendika liderleri ve büyük şirketlerin sahipleri incelemeye daha az açıktır, muhtemelen daha az kontrol edilir, hatta şirketin üyeleri veya hissedarları tarafından daha az itiraz­la karşılaşırlar. Bu yüzden, Michels analizinde farklı oligarşi tiplerini ayırmayı başaramamıştır. En azından Batı demokrasilerinde seçme­nin oy verirken hesaba katılma imkânı vardır; diktatörlükte devrimler dışında halk bu güçten yoksundur.

Bu eleştirilere -daha doğrusu düzeltmelere- rağmen, Michels’in tezi zamanın sınavından özellikle başarılı biçimde geçmiş ve seçkin­ler teorisi ve güç dağılımı gibi çeşitli araştırmalara kaynaklık etmiştir. ■r*tunç’ yasanın tek başına ‘sosyolojik’ bir yasa statüsüne sahip olup olmadığı bir başka meseledir. Onun başardığı şey, yürürlükteki bütün demokratik toplumlar veya organizasyonları güç konumundakileri sürekli sorgulamaya ve halk yönetimleri olmasalar bile, halk için çalı­şıp çalışmadıklarım sorgulamaya zorlamasıdır.

AYRICA BAKINIZ

. BÜROKRASİ -Max VVeber’in sanayi toplumunda güç anlayışı olarak

. GÖRELİ ÖZERKLİK

  • İKTİDAR SEÇKİNLERİ -C.W. Mills’ın savaş-sonrası Amerika’da güç hakkındaki görüşü olarak

. SEÇKİNLER TEORİSİ

  • SÖYLEM -yirminci yüzyıl sonunda güç konusunda post-modern bir açıklama olarak

OKUMA ÖNERİLERİ

THE CROVVTHER HUNT REPORT (1980), (bkz. Kellner and Crovvther Hunt Bibliyografyası)

MCKENZIE, R. (1964), British Political Parties, Mercury Books

SEDGEMORE, B. (1980), SecretConstitution, Hodder & Stoughton, – günümüzden bir örnek

İLERİ OKUMA ÖNERİLERİ

UPS ET, S.M., TROW, M. AND COLEMAN, J. (1956), Union Democracy, Free Press MICHELS, R. (1911), Political Parties, Free Press, Michels’ın kendi oligarşi araş­tırması.

MOSCA, G. (1896), The Ruling Class, McGraw-Hill PARETO, V. (1916), Mind and Society, Dover

ROSENFIELD, E. (1974), ‘Social Stratification in a Classless Society’, Lopreato & Levvis

SELZNICK, P. (1966), 7VA and Grassroots, Flarper

Önceki sayfa 1 2 3