Octave Hamelin Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

HAMELIN, Octave (1856-1907)

Fransız, filozof. Renouvier’nin kurduğu Yeni-Eleştirellik akımının gelişmesine katkıda bulunmuştur.

22    Temmuz 1856’da Lion-d’Angers’de (Maine-et-Loire) doğdu, 11 Eylül 1907’de Huchet’de (Lan-’des) öldü. C.Renouvier ve J.Lequier’nin geliştirdikleri Yeni-Eleştirelci okulun ardılıdır. Ecole Normale Superieure ve Sorbonne’da felsefe profesörü olarak görev almıştır.

Hamelin’e göre bilinç, ya da tasarım, düşünce ve varlıktan ayrı değildir. Düşünce hem nesne, hem özne, hem de bunların bireşimi olan etkinliktir. Bu yüzden bilincin dışında hiçbir şey yoktur. Tasarım, ya da bilinç görülen nesnenin insanın içindeki izdüşümü değildir. O, gerçekliğin en yüksek anıdır, bir bağıntıdır. Duymak ve duyumlananı bilmek, özdeştir. Varlığın ya da düşüncenin son durumu, bağıntılar dizgesinin bağıntısıdır. Tinsel olaylar aracılığıyla, özne etkin ve yaratıcı olarak belirir, imgelem de, öznenin zorunsuz nedenlere göre oluşturduğu tasarımdır.

Hamelin, 1907’de yazdığı Essai sur les elements pnncıpaux de la representation (“Tasarımın Temel Öğeleri Üzerine Deneme”) başlıklı çalışmasında Bergson’a karşı çıkarak, felsefede anlaşılabilirliğin temeline usu koyar. Renouvier’nin dizgesinden yola çıkmakla birlikte, sorunlara tümüyle kendine özgü bir yaklaşımla eğilmiş; kategori sorununa önem vermiştir. Ona göre Kant’ın kategorileri bilgi sorununa oldukça yalın bir yanıt getirmiştir. Renouvier’nin düzenlediği beş kategori ise, deneye dayandığından, kavramları yeterince tanımlayamamıştır.

Hamelin, insan bilgisi alanını bütünselliği içinde kapsayan tasarımlar oluşturmaya çalışır. Renouvier’ nin kategorilerini, Hegel’in üçlü sürecine, sav, karşı-sav ve bireşim ilkesine göre geliştirmiştir. Bu biçimde bilgi sürecinde işlevi olan tüm temel kavramların birbirini etkileme ve yaratma yolları izlenebilir. Karşıt terimler, çelişik değil bağlaşıktır. Bütün bilginin temeli, bağlantılardan oluşur. Gerçek, Hegel’in öne sürdüğü gibi karşıtların değil, bağıntılı kavramların bireşimindedir. İnsanın tüm bilgisi, bağıntılı olarak karşıt olan kavramların diyalektiğiyle açıklanabilir. Bu ilkelerin tümü, yalın ve soyuttan karmaşığa, bilince doğru giden bir dizge oluşturur. Hamelin, kategorilerini, sayı/ilişki/zaman, zaman/uzam/devinim, devinim/nitelik/değişim, değişim/belirleme/nedensellik gibi, sav/karşısav/bireşim temelinde kurmuştur. Anlıkta verili olan kavramları içerdiği için bu dizge a priori’dir ve somut gerçekliği tümüyle tanımlayabilir.

Hamelin, kişilik kavramını nedensellikle kesinliğin bireşimi olarak tanımlamıştır. Kişi olarak insan, özgürlüğünün bilincindedir ve kendini yönlendirebilir. Özgürlük de nedensellik ve kesinliğin bir bireşimidir. Belli edimlerin özgür olması zorunluluğu, nesnelerin evrensel düzeninde, amaçlılığa bağlı bir nedenselliğin varlığını gösterir. Dünyada bir rastlantısallık öğesi de vardır, ancak her şey kendi içinde
anlaşılabilir. Bu da, anlaşılabilirliğin gerçeklikle çakıştığı evrensel bir ilişkiler dizgesi kurularak yapılır.

•    YAPITLAR (başlıca): Essai sur les elementsprincipaux de la representation, 1907, (“Tasarımın Temel Öğeleri Üzerine Deneme”); Le Syteme de Descartes, (ö.s.), 1910, (“Descartes’ın Dizgesi”); Le Systeme d’Aristote, (ö.s.), 1920, (“Aristoteles’in Dizgesi”); Le Systeme de Renouvier, (ö.s.), 1927, (“Renouvier’nin Dizgesi”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi