Nizami Gencevi (Genceli) Kimdir, Hayatı, Eserleri, Edebi Kişiliği, Hakkında Bilgi

NİZAMÎ [Genceli] (1150-1214)

İranlı Divan şairi. Mesnevileri ile İran edebiyatına yeni bir yön vermiş, bu tarzı doruğa çıkarmıştır.

Azerbaycan’ın kuzeyinde Gence’de doğdu, aynı kentte öldü. Doğum ve ölüm tarihleri tartışmalıdır. Asıl adı Cemaleddin Ebu Muhammed Ilyas b. Yusuf’ tur. Genç yaşında ailesini kaybetti. Dayısının gözetiminde Gence’de çok iyi bir öğrenim gördü. 1116’da ilk yapıtı olan Mahzen-i Esrar’ı yazdı. Daha sonra yazdıklarından, sıkı perhiz ile nefsinin isteklerini kırmak için riyazete girdiği, basit yiyeceklerle yetindiği, binlerce kez halvete girdiği, kırktan fazla çile çıkardığı anlaşılmaktadır.

Yaşamı boyunca Gence’den ayrılmadı. Yakınlarındaki hükümdar ve emirlere kasideler sundu. Onlardan aldığı para ve armağanlarla geçimini sağladı. Ancak bir kez, Gence yakınlarına gelen Irak Selçuklu Sultanı II. Tuğrul’un çağrısına uymak zorunda kalıp yanma gitti. Ona, yazdığı övgü şiirleri ile son mesnevisini okudu. Değerli bir kürkle ödüllendirilip memleketine döndü. Ölümünden sonra Gence’nin doğusundaki türbesine gömüldü.