Niyazi Berkes

Niyazi Berkes
Doğum	21 Ekim 1908 Lefkoşa, Kıbrıs
Ölüm	18 Aralık 1988 (80 yaşında) Londra, İngiltere
Meslek	Sosyolog, yazar
Milliyet	Türk
Dönem	1935-1988
Tür	İnceleme, araştırma, monografi
Edebî akım	Yön dergisi
Etkilendikleri Marksizm-Leninizm, Kemalizm

Bu madde herhangi bir kaynak içermemektedir. Lütfen güvenilir kaynaklar ekleyerek bu maddenin geliştirilmesine yardımcı olunuz. Kaynaksız içerik itiraz konusu olabilir ve kaldırılabilir.

Niyazi Berkes (d. 21 Ekim 1908, Lefkoşa, Kıbrıs – ö. 18 Aralık 1988, Londra, Birleşik Krallık), sosyolog. Kıbrıslı Türk bilim adamı.

Hayatı ve çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Kıbrıs’ın Lefkoşa kentinde doğdu. Lefkoşa’da başladığı orta öğrenimini, İstanbul Erkek Lisesi’nde tamamladı. İstanbul Erkek Lisesi’nden sonra 1931’de İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’nü bitirdi (1931). Bir süre değişik işlerde çalıştı ve 1935’te İ.Ü. Edebiyat Fakütesi’nde sosyoloji asistanı oldu. Aynı yıl, Behice Boran’la birlikte ABD’de Chicago Üniversitesi’ne toplumbilim çalışmaları için gitti. 1939’da Türkiye’ye döndü, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde sosyoloji doçenti olarak göreve başladı. O dönemde “solculukla” ve “komünistlikle” suçlandı. 1948’de DTCF’nin tasfiyesi sırasında Pertev Naili Boratav ve Behice Boran’la birlikte Niyazi Berkes’i de görevinden uzaklaştırıldı.

1952’de Kanada McGill Üniversitesi’nde öğretim üyeliğine başladı ve aynı üniversitede Türkiye’nin tarihsel ve toplumsal evrimiyle ilgili sayısız çalışmalar yapan Berkes, 1975 yılında emekli oldu ve Birleşik Krallık’a yerleşti.

Eserleri hakkında[değiştir | kaynağı değiştir]

Özellikle Türkiye’nin Osmanlı İmparatorluğu döneminden günümüze dek geçirdiği değişimler üzerine araştırmalar ve bunlara ek olarak da kuramsal toplumbilim çalışmaları yaptı. 1942’de yazdığı Bazı Ankara Köyleri Üzerine Araştırma adlı alan çalışması toplumbilim alanında Türkiye’de yayımlanan ilk monografilerden biridir.

Türkiye’de Çağdaşlaşma (1973) adlı çalışması ise toplumbilim alanında en önemli yapıtlarından biridir. Ayrıca 100 Soruda Türkiye İktisat Tarihi adlı 2 ciltlik çalışmasında toplumun ekonomik düzenini devlet-toplum ilişkileri açısından ele almıştır.

Yazarın diğer önemli eserleri arasında, Siyasi Partiler (1964), Batıcılık, Ulusçuluk ve Toplumsal Devrimler (1965), Arap Dünyasında İslamiyet, Milliyetçilik ve Sosyalizm (1969), Atatürk ve Devrimler (1982), Teokrasi ve Laiklik (1984) yer alır. Öte yandan, İletişim Yayınları’ndan çıkan Unutulan Yıllar adlı kitabında da (yayına hazırlayan Ruşen Sezer) 1940’lı yılların siyasal ve entelektüel ortamını anlatmaktadır.

Ayrıca Ziya Gökalp’in denemelerinden yaptığı çevirileri bir kitapta Turkish Nationalism and Civilization toplayıp Birleşik Krallık’ta yayınlamıştır (1959).

Eserleri[değiştir | kaynağı değiştir]

İnceleme Araştırma[değiştir | kaynağı değiştir]

• Propaganda Nedir? (1942)
• Siyasi Partiler (1964)
• Türkiye’ de Çağdaşlaşma (The Development of Secularism in Turkey, 1964)
• Batıcılık, Ulusçuluk ve Toplumsal Devrimler (1965)
• Arap Dünyasında İslamiyet, Milliyetçilik ve Sosyalizm (1969)
• Türk Düşününde Batı Sorunu (1975)
• Atatürk ve Devrimler (1982)
• Teokrasi ve Laiklik (1984)

Anı[değiştir | kaynağı değiştir]

• Unutulan Yıllar

Vikisöz’de Niyazi Berkes ile ilgili sözleri bulabilirsiniz.

Bir Kıbrıs Türkünün biyografisi ile ilgili bu madde bir taslaktır. Madde içeriğini geliştirerek ‘ye katkıda bulunabilirsiniz.