Niyaz Ayini, Mevlevilikte Niyaz Ayini, Nedir, Ne Demektir, Anlamı

Niyâz Ayini

Mevlevî tarikatına ait bir tâbir olup Mevlevî âyininde hazır bulunanlardan birinin arzusu veya şeyh efendinin neşesi münâsebetiyle âyin-i şerifin biraz daha uzatılmasına denir. İcra edilen âyin-i şerifin ve bu âyin sırasında geçilen musikînin dinleyiciler üzerinde meydana getirdiği ruhanî zevk ve neşe münasebetiyle sema meclisinin biraz daha uzaması için yapılan âyin. Ayini taklb edenlerden herhangi biri mukabelenin devamını arzu ederse, niyaz âyini talep eder. Bu da şöyle bir usul çerçevesinde olursa niyâz âyini yapılmasını isteyen zat, dokuz rakamı ile bölüneblfecek on sekiz, otuz altı veya yetmiş iki gibi temin ettiği bir miktar teberruyu semâzenbaşıya işaret ederek yanına çağırır ve ona verir. Bu suretle maksat anlaşılır. Semâzenbaşı, şeyhin işaretiyle müsaade alarak mutribin yanına gider, elindeki para kesesini kudümün üstüne bırakır ve geri döner. Sütün bu hareketler usulü dairesinde yapılır ve mukabele son bulur bulmaz hemen arkasından niyâz âyini başlar. Önce neyzenbaşı segâh makamında bir taksim yapar, ardından bazı ilâhilerle; “Ey iki hezâr âferin bu nice sultan olur!” âyin kıtası okunur. Bu terennüm ve taganninin ardından yürük semaî bir terennüm çalınır, son olarak da bir ney taksimi yapılarak âyin sona erer.