Nikolay Vladimiroviç Stankeviç Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi
STANKEVİÇ, Nikolay Vladimiroviç (1813-1840)
Rus filozof, şair ve halk kahramanı. Sanatın halkı aydınlatması gerektiğini savunmuştur.
9 Ekim 1813’te Vorones Eyaleti’nin Uderevha köyünde doğdu, 7 Temmuz 1840’ta İtalya’nın Novi Ligura kentinde öldü. 1834’te Moskova Üniversitesi’ ni bitirdi, tarihçi M.T.Kacehovski’nin etkisinde kalarak, tarih konusunda Kuşkucu Okul’un görüşlerini benimsedi. Bu görüşünü “14. ve 15. yy’larda Moskova’nın Doğuşunun Nedenleri Üstüne” adlı bir yazısında açıkladı. 1831 yılı sonlarında üniversitenin yazın ve felsefe alanında öncüsü durumuna geldi. 1833’te I.Kostenetski’nin başkanlığında Moskova Üniversitesi öğrencilerinin oluşturdukları hükümete karşı bir topluluğa katıldığı gerekçesiyle gözetim altında tutuldu.
Stankeviç, F.Schelling, I.Kant, J.Fichte ve daha sonra da G.Hegel ve L.Feuerbach gibi filozofların yapıtlarım inceledi. Felsefeyi, gerçekliği anlama ve ahlaklı kişinin ilgilendiği tek değerli varlık olan, yaşamı yetkinleştirme aracı olarak gördü. Ona göre tarihsel gelişmede temel ilke aydınların düşünceleriydi. Rus aydınlarının temel görevi de insancıl kavramları açıklığa kavuşturmaktı.
Stankeviç’in yazın ve estetikle ilgili görüşleri N.I.Nadezhdin’in etkisi altında olmuştur. Narodnik-ler’in (Rus halkçıları) düşüncelerini paylaşan Stankeviç, yazın ve sanatın halka yararlı olması görüşünü savunur. Şiirlerinde siyasal baskıların karşısında, yaşamı anlamayı ve değiştirmeyi amaçlayan gelişmeye açık Rus aydınlarının duygu ve düşüncelerini dile getirir.
Stankeviç’in mektupları 1830’lu yıllardaki Rus aydın yaşamını incelemek isteyenlerce bir kaynaktır. V.G.Belinski, T.N.Granovski ve I.S. Turgenyev, N. Çernişevski ve N. A.Dobrolyubov gibi sanatçılar Stankeviç’in etkisi altında kalmıştır.
• YAPITLAR (başlıca): Stikhotvoreniia, Tragediia, Proza, (ö.s.), 1890, (“Tragedya, Düzyazı ve Denemeler”).
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi