Edebiyat Sözlüğü

Nikolay Çernişevski Kimdir, Hayatı, Kitapları, Hakkında Bilgi

ÇERNİŞEVSKİ, Nikolay (1828-1889)

Rus eleştirmen ve düşünür. Hegel diyalektiğini ilerici bir doğrultuda kullanmış ve Batdı Pozitivistler’in radikal görüşlerini benimsemiştir.

Nikolay Gavriloviç Çernişevski, 12 Temmuz 1828’de Volga nehri üstündeki Saratov kentinde, bir papazın oğlu olarak doğdu; 17 Ekim 1889’da aynı yerde öldü. Saratov’da ilahiyat Semineri’ni bitirdikten sonra, 1846-1850 arasında St. Petersburg Üniver-sitesi’nde tarih ve filoloji okudu. Daha sonra, Saratov’ da üç yıl edebiyat öğretmenliği yaptı. 1853’te başkente dönerek, Açeçestvenniye Zapiski (Vatan Yıllıkları) ve Sovremennik (Çağdaş) dergilerinde yazarlığa başladı. Serbest yazarlık yaşamı, 1862’de tutuklanmasına dek sürdü. Bu dönem boyunca, edebiyat eleştirilerinin yanı sıra eğitim sorunu, demiryolu yapımının gerekliliği, iktisadi kaynakların akılcı bir biçimde kullanılması ve serfliğin kaldırılması gibi toplumsal konulara da eğilmiştir. Çar II. Aleksandr, 1861’de serfliği yasaklayınca, bu hareketinden ötürü onun Büyük Petro’dan daha büyük olduğunu yazan Çernişevski çok geçmeden, tarım reformundaki eksikliklerden ötürü hükümete cephe almıştır. Sert eleştirileriyle, Radikallerin tartışmasız önderi olmuş, Nihilistler tarafından da desteklenmiştir. 1862’de Petro Pavlovsk kalesinin zindanına atılan Çernişevski, ertesi yıl burada (Lenin’in parti kuramıyla ilgili ünlü kitabına ilham veren) Nasıl Yapmalıi adlı romanını yazmıştır. 1864’te çarın mahkemesince yurttaşlık haklarından yoksun kılınmış ve küreğe mahkûm edilmiştir. 1872’ye değin hapis yattıktan sonra Sibirya’ya sürülmüş, ancak on bir yıl sonra Astrahan’a gönderilmiştir. Nihayet, ölümüne birkaç ay kala doğduğu kente dönmesine izin verilmiştir.

İlgili Makaleler