Nikolaas Tinbergen Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

TİNBERGEN, Nikolaas (1907 – 21 Aralık 1988)

Hollanda asıllı İngiliz zooloji ve etoloji bilgini. Hayvanların doğal çevredeki davranış biçimlerini inceleyen pozitif etolojinin önde gelen temsilcilerindendir.

15 Nisan 1907’de La Haye’de doğdu. Jan Tinbergen’in kardeşidir. Leiden, Viyana ve Yale üniversitelerinde sürdürdüğü öğrenimini 1932’de Leiden Üniversitesi’nden aldığı doktora derecesiyle tamamladı ve dört yıl sonra aynı üniversitede öğretim görevlisi, 1947’de deneysel zooloji profesörü oldu. 1949’da İngiltere’ye yerleşip, öğretim görevlisi olarak çalışmaya başladığı Oxford Üniversitesi’nde hayvan davranışlarını incelemek üzere bir araştırma bölümü kuran, 1955’te İngiliz uyruğuna geçen ve 1966’da profesörlüğe yükseltildiği Oxford Üniversitesi’nde 1974’ten bu yana (1985) emeritus profesör olarak öğretim görevini sürdüren Tinbergen, 1962’de Londra’daki Royal Society’nin üyeliğine seçilmiş, 1973 Nobel Fizyoloji ve Tıp Ödülü’nü Lorenz ve von Frisch ile bölüşmüştür.

Hayvanların yaşayış ve davranış biçimlerini, alışkanlıklarım ve çevreyle etkileşimlerini kendi doğal yaşam ortamlarında inceleyerek, her türe özgü bireysel ve toplumsal davranış kalıplarının belirlenmesini amaçlayan çağdaş etolojinin kurucuları Lorenz, Tinbergen ve von Frisch’tir. Bu üç araştırmacının işbirliği ve ortak çalışmalarından doğan etolojiye, kendisinin ve meslektaşlarının varsayımlarını doğal ortamdaki hayvan toplulukları üzerinde yaptığı titiz gözlemlerle sınayarak deneysel ve karşılaştırmalı bir bilim dalı niteliğini kazandıran Tinbergen, özellikle içgüdüleri, doğuştan gelen davranış kalıplarını ve çevrenin etkisiyle edinilmiş yönlenme biçimlerini incelemiştir. Hayvanlar, özellikle martılar ve böcekler üzerinde başladığı araştırmalarım giderek insan davranışlarının incelenmesine yönelterek, insan etolojisi gibi çok yeni bir bilim dalının ilk temsilcileri arasında yer almış, çocuklardaki içekapanış (otizm) olgusuna ilişkin çalışmalarıyla bu psikolojik bozukluğun tedavisinde yeni umutlar yaratmıştır.

• YAPITLAR (başlıca): The Study of Instinct, 1951, (“İçgüdünün İncelenmesi”); The Herring Gull’s VVorld, 1953, (“Gümüş Martı’nın Dünyası”); Social Behaviour in Animals, 1953, (“Hayvanlarda Toplumsal Davranış”); Animal Behaviour, 1965, (“Hayvan Davranışı”); The Animal in its world, 2 cilt, 1972-1973, (“Kendi Dünyalarında Hayvanlar”); Autistic Children, 1983, (“İçekapanık Çocuklar”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi