Edebiyat

Nihad Sami Banarlı Kimdir Hayatı Edebi Kişiliği

Nihad Sami Banarlı. Edebiyât târihçisi, şâir ve yazar (D. İstanbul Fâtih 1907 – Ö. 13 Ağustos 1974 İstanbul)

Yaşamı

Trabzonlu Alemdârzâde âilesinden İlyas Sami Beyin oğludur. İlk tahsilini tamamladıktan sonra İstiklâl Lisesini, İstanbul Darülfünûn (Edebiyat Fakültesi) Edebiyat Zümresini ve Yüksek Muallim Mektebini 1930’da bitirdi. Aynı yıl Edirne erkek ve kız muallim mekteplerine edebiyât öğretmeni olarak atandı. Daha sonra sırasıyla Kabataş Erkek Lisesine (1939), Galatasaray Lisesine(1943), İstanbul Erkek Öğretmen Okuluna(1946) ve İstanbul Eğitim Enstitüsüne(1948) atandı. Bu vazîfelere ek olarak çeşitli liselerde ve İstanbul Yüksek İslâm Enstitüsünde ders verdi. İstanbul Eğitim Enstitüsü ve Yüksek Öğretmen okulunda idârecilik yaptı. 1966’da emekli oldu.

Nihad Sâmi, öğretmenliğinin yanısıra çeşitli kuruluşlarda da görev aldı. İstanbul Fetih Cemiyetine 1955’de üye oldu. 1958’de aynı cemiyete bağlı İstanbul Enstitüsünün ve Yahya Kemâl’in ölümü üzerine yine aynı cemiyet bünyesinde kurulan Yahya Kemâl Enstitüsünün müdürlüklerine seçildi, ayrıca Yahya Kemâl Müzesi kurucusudur. Millî Eğitim Bakanlığı 1000 Temel Eser ve Çağdaş Türk Yazarları komisyonlarında vazîfe aldı. Kubbealtı Cemiyetine bağlı olarak 1971 yılında çalışmağa başlayan Dil ve Edebiyât Akademisinin edebiyat dalı başkanlığı ve aynı kuruluşun 1972’den îtibâren yayımladığı Kubbealtı Akademi Mecmuası’nın müdürlüğünü yaptı. 13 Ağustos 1974’te İstanbul’da vefât etti. Mezarı Rumelihisarı’ndadır.

Edebi Hayatı

Edebiyât hayâtına öğrencilik yıllarında başlayan Nihad Sâmi, bu devrede özellikle okul piyeslerinde başarılı oldu. Şiirleri ve makaleleri, ilk olarak, Edirne’de yayınlanan Altıok’ta çıktı. Şiirlerini hece ve aruz ölçülerinde yazdı. Öğretmenliğinin ilk yıllarından îtibâren Fuat Köprülü’nün tesirinde kalarak edebiyât târihi araştırmalarına yöneldi. Orhun, Ötüken, Atsız, Meydan, Ülkü gibi birçok dergi, mecmualarda ve Hürriyet (1948-63), Akşam ve Yeni Sabah ( Emin Bayraktaroğlu müstearıyla) gazetelerinde incelemeleri, yazıları yayınlandı. Araştırmalara yöneldi. Yazı ve eserlerinde çok dikkatle seçilmiş kelimeler kullandı ve kendine mahsus bir sohbet üslûbu meydana getirdi.

Yahya Kemal Enstitüsü’nün kurucusu ve yöneticisi olan Banarlı, Yahya Kemal’in toplu eserlerini düzenlemiş, Yahya Kemal Enstitüsü Mecmuası’nda yayımlamıştır. Beyatlı’yla ilgili iki kitabı vardır. Resimli Türk Edebiyat Tarihi önce Yedigün Dergisi yayınları arasında ve popüler bir edebiyat tarihi olarak çıktı (1948)

Eserleri

Tiyatro
Kızıl Çağlayan; Bir Yuvanın Şarkısı (1933, manzum milli piyesler), Sular Kararırken, Yabancı, Dumanlı Dağlar, Son Vazife, Bir Mabed Yıkıldı, Istırap Yarışı.
Roman
Bir Güzelliğin Romanı (Hürriyet Gazetesi’nde dizi olarak yayınlandı)
Edebiyat Tarihi Araştırmaları
Dâsitân-ı Tevarih-i  Mülûk-i Âl-i Osman ve Cemşid ve Hurşîd Mesnevisi (Ahmedî’nin Osmanlı tarihine dair manzum eserinin yayınlaması, 1933), Resimli Türk Edebiyât Tarihi (1948; 1975- 1979, II. cilt)
Ders Kitapları
Edebî Bilgiler (1940), Metinlerle Edebî Bilgiler (1950) Metinlerle Türk Edebiyatı I-III (1951), Metinlerle Türk ve Batı Edebiyatı I-III (1955)
Diğer
Türk Edebiyat Târihi, Başlangıçtan Tanzimata Kadar (Hıfzı Tevfik Gönensay ile) (1940), Nâmık Kemâl ve Türk Osmanlı Milliyetçiliği (1947), Yahyâ Kemâl Yaşarken (1959), Yahya Kemal’in Hatıraları (1960), Türkçenin Sırları (1972),Büyük Nazîreler Mevlid ve Mevlid’de Millî Çizgiler (1972). Şiir ve Edebiyat Sohbetleri (1982), Bir Dağdan Bir Dağa (1984), Tarih ve Tasavvuf Sohbetleri (1984), Devlet ve Devlet Terbiyesi (1985), Kültür Köprüsü (1985), İnanç ve Yaşama Üslubu (1986).