Nguyen Huu Tho Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi
NGUYEN HUU THO (1910)
Vietnamlı siyaset ve devlet adamı. Ulusal Kurtuluş Cephesi başkanı ve Vietnam Sosyalist Cumhuriyetinin ilk başkan yardımcısıdır.
10 Ağustos 1910’da Saygon yakınlarındaki Ço Lon’da doğdu. Paris’te hukuk öğrenimi gördü. Öğrenimini tamamladıktan sonra Saygon’a dönerek avukatlığa başlayan Nguyen Huu Tho, 1949’da Fransız-lar’a karşı düzenlenen öğrenci gösterilerine önderlik etti. 1950’de ABD savaş gemilerinin Güney Vietnam kıyılarında devriye gezmelerini protesto eden gösterileri örgütlediği için tutuklanarak iki yıl cezaevinde kaldı. Cezaevinde savaşı protesto etmek amacıyla giriştiği uzun süreli açlık grevi, ona halkın sempatisini kazandırdı.
1954’te Vietnam’ı geçici olarak ikiye ayıran, Cenevre Antlaşması’nın imzalanmasından sonra antlaşmanın koşullarına kesinlikle uyulmasını isteyen bir komite kurdu. Vietnam’ın birleşmesi için ülke düzeyinde seçimlerin yapılması çağrısında bulunması, tutuklanarak hapsedilmesine neden oldu. 1958’de, serbest kaldığı kısa bir süre dışında, 1954-1961 arasında cezaevinde kaldı. Bu arada Ngo Dinh Diem, Güney Vietnam’da Vietnam Cumhuriyeti adıyla ayrı bir devletin kurulduğunu ilan etmişti. Cenevre Ant-laşması’nın koşullarına uyulmaması Güney Vietnam’ da otoriter Diem yönetimine karşı güçlü bir muhalefet hareketini başlattı. Aralık 1960’ta, Diem’e karşı olan yirmi kadar grubun birleşmesinden oluşan Ulusal Kurtuluş Cephesi (UKC) kuruldu ve başkanlığına hapisteki Tho getirildi. 1961’de UKC’nin örgütlediği bir baskın sırasında cezaevinden kaçırılan Tho’nun başkanlığı 1962’deki ilk UKC kongresinde oy birliğiyle onaylandı. 1964’te yapılan ikinci kongrede yeniden başkanlığa seçildi.
Bu yıllarda UKC’nin Diem yönetimine karşı büyük başarılar elde etmesi ABD’nin Güney Vietnam’ daki asker sayısını artırmasına neden oldu. Kuzey Vietnam’ı sürekli olarak bombalamasına ve teknik üstünlüğüne karşın UKC güçlerini geriletmeyi başaramayan ABD, Mayıs 1968’de Paris’te barış görüşmelerine oturmak zorunda kaldı. UKC, Haziran 1969’da Huyn Than Phat başkanlığında bir Geçici Devrim Hükümeti (GDH) kurarak Tho’yu Danışma Konseyi başkanlığına getirdi.
Paris’te sürdürülen barış görüşleri Ocak 1973’te bir ateşkes antlaşmasının imzalanmasıyla sonuçlandı. Ancak, ateşkes antlaşması uzun süreli olmadı ve çatışmalar yeniden başladı. Nisan 1975’te Saygon’un devrimci güçlerin eline geçmesinden sonra GDH, Güney Vietnam hükümeti olarak göreve başladı. Kasım 1975’te bir araya gelen Kuzey ve Güney Vietnam temsilcileri, Güney Vietnam’ın kurtuluş yıldönümünde seçimlerin yapılmasını kararlaştırdılar. 1976’da yapılan seçimler sonucu kurulan Ulusal Meclis 2 Temmuz’da yaptığı toplantıda, ülkenin Vietnam Sosyalist Cumhuriyeti adı altında birleştiğini ilan ederken, Ton Duc Thang’ı başkanlığa, Nguyen Huu Tho’yu da Güney’i temsil etmek üzere iki başkan yardımcılığından birine seçti. Tho, Ton Duc Thang’m Mart 1980’de ölümü üzerine bir süre başkanlığa vekalet etti. Aralık 1980’de kabul edilen ve kolektif başkanlık sistemini öngören yeni anayasa uyarınca, Nisan 1981’de seçilen Ulusal Meclis tarafından meclis başkanlığına ve devlet başkanı yardımcılığına getirildi. Halen (1985) bu görevlerini sürdürmektedir.
Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi