Edebi Şahsiyetler

Nevres-i Kadim Kimdir, Hayatı, Eserleri, Edebi Kişiliği, Hakkında Bilgi

NEVRES-İ KADİM ( ? – 1762)

Osmanlı Divan şairi. Kasideleri ve tarih manzumeleriyle tanınmıştır.

Kerkük’te doğdu, Bursa’da öldü. Doğum tarihi bilinmiyor. Asıl adı Abdürrezzak’tır. 19. yy’da yaşamış Osman Nevres’ten ayırmak için Nevres-i Kadim diye anılır. Öğrenimini Kerkük’te bitirip İstanbul’a gitti. 1731’de Hekimoğlu Ali Paşa’nın yanında Tebriz seferine katıldı. Bir süre müderrislik yapıp kadılığa geçti. Bosna, Tokat, Filibe kadılıklarında bulundu. Devlet büyüklerini hicvetmesi yüzünden görevinden alındı. 1749’da önce Edirne’ye, sonra Girit Adası’nda Resmo’ya sürüldü. Burada altı yıl kaldıktan sonra III. Osman’ın buyruğuyla sürgün yeri Bursa’ya çevrildi. 1757’de bağışlanarak İstanbul’a döndü. 1762’de ikinci kez Bursa’ya sürüldü.

Türkçe ve Farsça Dilara’larından başka, sürgün yıllarında yazdığı mektuplarından oluşan Münşeât’ı, Tebriz seferine ilişkin Risale’si, İran mutasavvıflarından Abdullah el-Ensari’nin kimi makalelerinin çevirisi ve şerhi olan Mebâligü’l-Hikem’i Türk-Hind Hükümdarı Ekber’in oğlu Selim Şah’ın Tüzik-i Cihangir çevirisi, Peygamber’in Bedir Savaşı ile ilgili Gazve-i Bedr ve Lugaz Risalesi vardır.

Nevres, sürgün bulunduğu gurbet yıllarının yaşamını şiirine yansıtmıştır. Divan’ında kaside ve tarihleri gazellerinden fazladır. Kasidelerinde yer yer özel yaşamına yer vermiştir. I. Mahmud döneminin (1730-1754) bayındırlık hareketlerine birçok tarih manzumesi yazmıştır. Döneminde pek tutulan bu manzumeler, İstanbul’un çeşitli yapılarına yazıt yapılmıştır. İbrahim Müteferrika’nın ölümüne düşürdüğü tarih sonradan mezar başına da kazılmıştır. Nedim, Nailî, Fıtnat Hanım, Münif ve Ragıb Paşa’ya nazireleri vardır. Nedim’in yaptığı gibi şiirlerinde konuşma diline, deyimlere yer vermiştir.

•    YAPITLAR (başlıca): Türkçe Divan, (Süleymaniye Kütüphanesi, Hüsrev Paşa Bölümü, No. 563), Farsça Divan, (Millet Kütüphanesi, Ali Emiri Bölümü, Manzum No. 407); Münşeât, (İstanbul Üniversitesi Merkez Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar No. 1695); 1143 Tebriz Seferine Dair Risale, (Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi Bölümü No. 2252); Tüzik-i Cihangir çevirisi, (İstanbul Üniversitesi Merkez Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar No. 2544); Gazve-i Bedr, (İstanbul Üniversitesi Merkez Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar No. 66); Lûgaz Risalesi, (İstanbul Üniversitesi Merkez Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar No. 3389); Nibâligü’l-Hikem, (ö.s.), 1887.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi
vikipedi