Nevbet Nedir, Nevbet Çaldırmak Ne Demektir, Anlamı

Nevbet (ar.i.)

Osmanlı ordusunun en eski geleneklerinden biridir, ilk Osmanlı Beyi olan Osmanlı Gazi’ve Selçuk Hükümdarı, beyliğini tebrik için bir sancak ve çeşitli hediyelerle birlikte davul, zurna gibi çalgılar (mızıka takımı) göndermişti. Bu çalgıların çalınmasına “nevbet çalmak”, “nevbet vurmak”, nevbet-i sultânı” tâbir edilmiştir. Osmaniı padişahları, bunlara daha birtakım musikî âletleri de iiâve etmek sureti ile belli zamanlarda çaldırır ve -ilk defa bir ikindi vakti nevbet vurulduğu için-ikindide vurulan nevbetlerde Selçuk Hükümdarına saygı göstermek maksadıyla ayakta dururlardı. Fâtih Sultan Mehmed zamanında ayakta dinleme âdeti kaldırılmıştır.

Nevbet sarayda sabah, ikindi ve yatsı zamanlarında çalındığı gibi. ikindi divânına başlamadan önce de çalınırdı. Osmanlı imparatorluğu ordusu bünyesinde ilk bandoyu teşkil eden bu topluluklar, sonradan yerini “mehterhâne”ye terketmiştir. Mehterhane muhtelif yerlerde nevbet çalandı. Bu husus, sancak ve sikke ile hutbe gibi istiklâl alâmetlerindendi. Sultan II. Mahmud tarafından Yeniçeri Ocağı kaldırıldıktan sonra mehterhane adı verilen bu mızıka takımı kaldırılmış ve yerine bando ikâme edilmiştir.