Nestorius (Nestoryus) Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

NESTORİUS (380-451)

Anadolulu din adamı. Nesturi mezhebinin kurucusudur.

Germanicia Caesareia’da (bugün K.Maraş) doğdu, Mısır’da Panoplis’de öldü. Annesi ve babası İranlı’ydı. Antioch’da (bugün Antakya) dinsel öğrenim gördü ve girdiği Euprepios Manastırı’nda papaz oldu. Güzel konuşma yeteneği ve mücadeleciliği ile kısa zamanda ünlenince Bizans İmparatoru II.Theodosius (408-450) tarafından İstanbul’a çağrıldı; 10 Nisan 428’de İstanbul başpatrikliğine getirildi. Eski Yunan düşüncesinin etkilerine karşı Ortodoks inancı inatla savunan Nestorius, bir süre sonra Meryem için kullanılan Thetokos (Tanrı’nın anası) deyimine karşı çıkarak geniş bir tartışma başlattı. Meryem yalnızca insan İsa’nın annesiydi, ona tanrısallık verilemezdi. Papa I.Celestine’ye şikayet edilen Nestorius’a en sert eleştiri, onu sapkınlıkla suçlayan İskenderiye Patriği Cyril’den geldi. Tartışmalar sırasında Nestorius’un görüşleri giderek bir öğretiye dönüştü. Bu öğretiye göre İsa’nın tanrısal özellikleriyle insan niteliği birbirinden ayrıdır; İsa’nın bu iki kimliği aynı özde birleşemez; İsa Tanrı değil, tanrısal özellikler taşıyan bir insandır ve Meryem Tanrı’nın değil, insan İsa’nın annesidir.

Papa, Ağustos 430’da Nestorius’u on gün içinde sözlerini geri almaya çağırdı ve bunun için Cyril’i görevlendirdi. Nestorius ise imparatora başvurarak, sorunu görüşecek bir konsil toplamasını istedi. 431 Haziran’ında Efes Konsili toplandı, ancak Nestorius, başkanlığını Cyril’in yaptığı konsil önünde tartışmayı reddetti. 22 Haziran 431’de Efes Konsili, Nestorius’ un görüşlerini mahkûm etti. Bunun üzerine II.Theo-dosius, Nestorius’u önce Antioch’daki manastırına gönderdi, 435’te Arabistan’a, sonra da Libya Çölü’ne sürdü.

435’te imparator tarafından Nestorius’un tüm yazılarının yakılması emredildiği için yandaşları ancak az sayıda yazı ve mektubunu saklayabildiler. Görüşlerini özyaşamöyküsü biçiminde anlattığı Şamlı Heraklides’in Kitabı’nın Süryanice çevirisi 1895’te bulundu.

Nestorius’un ölümünden sonra Nesturilik diye adlandırılan öğretisinin Suriye, İran, Irak ve Güney Hindistan’da yayılmasına karşın Bizans içinde ve Batı’da tutunamaması yüzünden daha sonraki çağlarda Hıristiyanlık’ın geçirdiği evrimi etkileyemedi.

•    YAPITLAR (başlıca): Nestoriana Fragmente, (ö.s.), 1905, (“Nestorius’un Yapıtlarından Parçalar”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi
vikipedi