Neşati Kimdir, Hayatı, Eserleri, Edebi Kişiliği

Neşatî, Ahmed Dede. Divan Edebiyatı şairi. (Edirne 1623 – Edirne 1674)

Yaşamı

17. yüzyıl Türk şâiri ve Mevlevî şeyhi. Edirne’de doğdu. Hayatı hakkında geniş bilgi yoktur. Gençliğinde Gelibolu mevievîhânesi şeyhi Ağazâde Mehmed Dede’ye derviş oldu ve ondan nasib aldı. Bu yıllarda edebiyatla da meşgul olmaya başladı. Özellikle Mevlânâ’nın eserlerini okudu. Şeyhinin ölümünden sonra (1654) gezilere çıktı. Konya’ya gitti. Edirne’ye döndükten sonra, burada ki Muradiye Mevlevîhânesine şeyh oldu (1670). Ölümüne kadar bu makamda kaldı. Kabri, şeyhi bulunduğu Mevlevîhânenin bahçesindedir.

Edebi Kişiliği

Neşatî Ahmed Dede, devrinde üstad olarak kabul edilmiştir. büyük ölçüde Nef’î ve Urfî’nin etkisinde kaldı. 20 sayfalık Şerh-î Müşkilât-ı Urfî adlı eseri hem Farsça’ya olan hakimiyetini hem de Urfî’ye hayranlığını gösterir. Nailî ve Nedîm gibi şâirler, onun âhenkli gazellerine nazire ve tahmisler yazmışlar, birçok şâir, ona şiirlerini beğendirebilmek için çalışmışlardır. Neşatî’nin şiirinde ahenk, hayal zenginliği, duyuş inceliği, imajlar önemli yer tutar, Tasavvufî mefhumları, bu zengin hayal dünyası içinde ustalıkla kullanır. Sebk-i Hindi akımını benimsemiştir. Kaside de yazmış olmakla birlikte, esas ününü gazelleriyle kazanmıştır. Çoğu gazellerinde konu bütünlüğü kendisini gösterir. Şiirlerinde Mevlevî tarîkatınin dünya görüşünü ifadesi önemli yer tutar. Daha çok gazelleri ile tanınır.

Eserleri

• Dîvân
• Hilye-i Enbiyâ
• Edirne Şehr-engîzi
• Şerh-i Müşkilât-ı Urfî
• Şerh-i Kasâid-i Örfî