NASS

Sözlük karşılığı,
tayin etmek, sınırlan­dırmak, yukarı kaldırmak, üstüste koymak, müellifin
kaleminden çıkan asıl metin, an­lamı açık ve ihtimallerden uzak sözdür. Usulü
fıkıhçılara göre nass: “Mütekellim-den değil de, lafızla beraber bir
karine ile daha fazla vuzuhu olan, lafızda o karinesiz bu vuzuhu gerektiren
birşey olmayandır.” (Serahsî). Bu terim Hanelilerin lafzı mana-sındaki
delaletteki vuzuhu açısından; Zahir, Nass, Müfesser ve Muhkem olmak üzere dörde
ayırmaları ile ortaya çıkmaktadır.

Genel bir ıstılah
olarak bu kelimeyle, Ki-tab ve Sünnet1 in metinleri kastedilmektedir. Kiiab:
Kur’an-ı Kerim, Sünnet ise: Resulul-lah (s.)’den gelen söz, fiil ve takrirlerdir.
Ahkâm konularında Sünnetten Sahih ve Hasen hadisler makbuldür.

Nass, fıkıh alanında
kullanıldığında, an­lamı biraz daha özelleşerek, Kur’an ve Sün-net’ten ahkâma
müteallik olan ayet ve ha­disler anlaşılır. Gerek Kur’an’daki ahkâm ayetleri
(nasslar) ve gerekse Sünnetteki ahkâm hadisleri için özel kitaplar yazılmış­tır.
Kur’an dalındakiler, “Ahkâmu’l-Kur’an” unvanı ile şöhret bulurken
Hadiste de: Tahavi’nin “Şerhu Maani’l-Asâr”ı, Hat-tabi’nin
“Maalimu’s-Sünen’% Mecduddin îbni Teymiye’nin “Müntaka’l-Ahbâr”ıt
îb-ni Hacer’in “Bulûğu’l-Meram”ı yaygın kaynaklardır. Kur’an ayetleri
alanında da şu eserler ilklerden sayılan ve muteber olmala­rı itibarı ile
önemli eserler arasındadırlar:

Kurtubî, el-Camiu ti
ahkâmi’l-Kur’an; Şa­fii, Ahkâmu’t-Kur’an; el-Cassas, Ahk-âmu’l-Kur’an;
İbnu’l-Arabî el-Malikî, Ahkâmu’l-Kur’an..

Nureddin YILDIZ Bk.
Kur’an Hadis