Edebi Şahsiyetler

Naşit Özcan Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

NAŞİT (1886-1943)

Türk tiyatro ve sinema oyuncusu, tiyatro yöneticisi. Geleneksel gösteri sanatının son büyük temsilcisidir.

Ahmet Naşit Özcan İstanbul’da doğdu, 26 Nisan 1943’te aynı kentte öldü. 1890’da Muzika-yı Hümâyûn’a girdi. O sırada Saray’da bir ortaoyunu grubu oluşturmakta olan Abdi (Abdürrezak) Efendi’nin yanına verildi. 1904’te yine Saray’da gösteriler yapan M.Bertrand’ın yönetimindeki pandomim grubunda çalıştı. Oradan Muzika-yı Hümâyûn’daki Büyük İtalyan Operet Heyeti’ne katıldı. Bu arada Güllü Agop’un Saray’da kurmuş olduğu topluluğun dram bölümünde de çalışmalarım sürdürüyordu. 1910’da İttihatçılar’ın gerçekleştirdiği mabeyin tensikatında Abdi Efendi’yle birlikte Saray görevlileri kadrosundan çıkarıldı. 1910-1911 yıllarında Kavuklu Hamdi’ nin yanında çalıştı. 1911 ’de Üsküdar’da temsiller veren Sahne-i Nevin topluluğuna girdi. Bu arada Osmanlı Komedi Kumpanyası’nı da yönetiyordu. Aynı yıl küçük bir gösteri grubu kurarak, Türkiye’de ilk kez, tiyatro oyununda sessiz filmlerden yararlanılan gösteriler düzenledi. 1912’de yeni bir topluluk oluşturarak Direklerarası’ndaki Fevziye Tiyatrosu’nda ve Eyüp’te gösteriler yaptı. Balkan Savaşı’nın bitmesinden sonra yine Şehzadebaşı’ndaki Şark Tiyatrosu’nda, daha sonra Millet Tiyatrosu’nda çalıştı. 1926’da dönemin ünlü oyuncularından Amelya Hanım ile evlendi. Çocukları Selim Özcan (1928) ile Adile Naşit de tiyatro oyuncusudur.

Naşit tiyatro çalışmalarını kurduğu çeşitli tiyatro topluluklarıyla Cumhuriyet döneminde de sürdürdü. 1938’de Belvü Bahçesi’nde jübilesi yapıldı. 4Û yılı bulan sahne etkinliklerinin, bu arada ortaoyunu denemelerinin yanı sıra kukla ve karagöz de oynattı, filmler çevirdi. Kadınlı erkekli çeşitli yerel tiplerin ve azınlıkların taklidini yapmakta çok başarılıydı. Düetto, kuartetto adıyla anılan iki ya da dört kişilik şarkılı komik skeçler, taklitli dizi komediler, Türk sahnesine onun getirdiği yenilikler arasındadır. Tuluat tiyatrosundaki başrol olan İbiş’e kendine özgü bir kişilik kazandırdı. Yaşamının bir bölümü Tarık Buğra’nın İbiş’in Rüyası adlı romanına, sonra da aynı addaki bir televizyon dizisine konu oldu.

•    YAPITLAR (başlıca): Oynadığı Oyunlar: Arşın Mal Alan, 1923; Nasreddin Hoca, 1925; Rüyada Taaşşuk, 1925; Ağam Eyleniyor, 1926; Hoşkadem Gebe, 1926; Beyimizin Tiyatro Merakı, 1927; Kâğıthane Sefası, 1928; Ayyar Hamza, 1929; Kırmızı Fener, 1930; Çifte Keramet, 1931; Acemi Piyade, 1932; Şerburg Cinayeti, 1933; Adalar Şarkısı, 1934; Geçti Bor’un Pazarı, 1937; Aynaroz Kadısı, 1938; Arabın İntikamı, 1939; Karı İsterim, 1940. Oynadığı Filmler: Bir Millet Uyanıyor, 1932; Düğün Gecesi, 1933; Neşit Dolandırın, 1933; Nasreddin Hoca Düğünde, 1940-1943; Duvaksız Gelin (Hülleci), 1942.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi