Nakkaş-ı Ezel-Ezelin Nakkaşı Nedir, Ne Demektir, Anlamı

Nakkaş-ı Ezel

“Ezelin nakkaşı” anlamında Farsça terkiptir.

Nakkaş, Arabça nakş kökünden gelen mübalağalı ism-i faildir ve nakış yapan, işleyen, süsleyen, şekillendiren manâlarını ifade eder. Nakkaş-ı Ezel, “ezelde şekillendiren, ezelde işleyip süsleyen” manâsını ifade etmiş olur.

Allah’ın en güzel isimleri demek olan Esmâ-i-Hüsnâ’dan biri ei-Musavvir’dir. Bu kelime “Her şeye bir şekil ve özellik veren, tasvir eden,” demektir. Esmâ-i Hüsnâ’dan bir başkası da el-Bârî’dir. Bu da “her şeyin bölüm ve parçalarını birbirine uygun ve âhenkli bir şekilde yaratan” manâsına gelir. el-Musavvir ve el-Bârî’ isimleri, Kur’ân-ı Kerîm’de şöyle zikredilmektedir. “O, her şeyi yaratan (Hâlık), âhenkli bir şekilde var eden (Bâri’), varlıkları şekillendiren (Musavvir) Allah’tır.” (Haşr suresi/24.ayet).

Nakkaş-ı Ezel terkibi Allah’ın zatı ile kaim olan sıfatlarının da ezelî ve kadîm olduğu görüşünü taşıyan İslâm âlimlerinin bu görüşleri istikametinde olmak üzere el-Musavvir ve el-Bârî isimlerinin manâlarını kapsayan bir terkib olmaktadır. Bu terkib daha ziyade edebî bir terkib olarak şiirlerde ve edebî metinlerde kullanılmaktadır.

Canlı-cansız bütün varlıkların yaradılışlarındaki şekil ve hususiyetleri incelendiğinde bunların tıpatıp birbirlerine benzemedikleri ve herbirini diğerlerinden ayıran özellikler taşıdıkları müşahede edilmektedir. Bunun en bariz misalini insanların parmak izlerinde görmek mümkündür. İşte her bir varlığa ayrı şekil veren ve bu şekilleri bir nakış gibi uyumlu, ahenkli bir şekilde, ezeldeki ilim ve takdirine uygun olarak yaratan, manâsını ifade etmek üzere Nakkaş-ı Ezel terkibi kullanılmıştır.