Mutemid-Alellah (Abbasi) Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

Ahmed b. Ca’fer Ebü’l-Abbâs el-Mu’temid-Alellâh Ahmed b. Ca’fer el-Mütevekkil-AIellâh el-Abbâsî (ö. 279/892) Abbasî halifesi (570-892).

229 (843) veya 231’de (845) Sâmerrâ’da doğdu; Mütevekkil-Alellah’ın oğludur. Mühtedî-Billâh’ın Türkler tarafından taht­tan indirilip işkenceyle öldürülmesinin ar­dından göz hapsinde tutulduğu el-Cevsa-ku’l-Hâkânî’den alınarak halife ilân edildi.[16 Receb256/ 19 Haziran 870] Tahta çı­kınca babasının veziri Ubeydullah b. Yah­ya b. Hakan’ı tekrar bu makama getirdi ve daha sonra devletin yönetimini kardeşi Muvaffak’ın eline bırakarak vaktini eğlen­ce ve av partilerinde geçirmeye başladı. Mu’temid döneminin en önemli olayı, Halife Mühtedî-Billâh zamanında Basra taraflarındaki tarla ve tuzlalarda kötü şart­lar altında çalışan Zencî köleleri zenginlik ve hürriyet vaadiyle çevresinde toplamayı başaran Ali b. Muhammed ez-Zencî adlı bir maceraperestin ayaklanmasıdır.[ Şev­val 255 / Eylül 869] Ali b. Muhammed, aslında Hâricîler’e yakın olmasına rağmen Hz. Ali soyuna sempatisi bulunanların des­teğini kazanabilmek için kendisinin Ali ev­lâdından olduğunu söylüyordu. Kısa za­manda bir güç haline gelen isyancılar Ön­ce Übülle, Abadan ve Ahvaz’ı ele geçirerek yağma ve katliamlarda bulundular; ardın­dan halifenin üzerlerine gönderdiği kuv­vetleri yenilgiye uğratıp Basra’ya hâkim oldular.[Şevval 257 / Eylül 871] Olayların giderek büyümesi üzerine Mu’temid kar­deşi Muvaffak’ı Basra’daki Zencî hâkimi­yetine son vermekle görevlendirdi. Ancak Muvaffak ciddi bir başarı elde edemeden Sâmerrâ’ya döndü (258/872). Onun ardın­dan gönderilen Mûsâ b. Boğa da başarısız oldu. Mu’temid, Şevval 261’de (Temmuz 875) oğlu Cafer’i Mufavvaz-İlallah lakabıy­la birinci veliaht, kardeşi Muvaffak’ı Na­sır- üdînillâh lakabıyla ikinci veliaht tayin ettiğini açıkladı. Ayrıca Ca’fer’in erginlik çağına varmadan kendisinin ölümü halin­de yerine Muvaffak’ın geçmesini ve Ca’­fer’in onun veliahtlığına getirilmesini va­siyet ederek biat aldı. Bu sırada Zencî-ler, Muvaffak’m Ya’küb b. Leys es-Saffâr ile uğraşmasından yararlanarak Batîha’yı ve çevresini yağmaladılar, Bağdat’ı tehdit eder duruma geldiler. Onlarla mücadeleyi bir süre Muvaffak’ın oğlu Ebü’l-Abbas yürüttüyse de son darbeyi 3 Muharrem 270’te (13 Temmuz 883) yapı­lan savaşta Muvaffak indirdi. On beş yıla yakın bir zamandır devleti uğraştıran Ali b. Muhammed ez-Zencî öldürülerek isyan bastırıldı.