Mustafa Suphi Kimdir, Hayatı, Kitapları, Hakkında Bilgi

MUSTAFA SUPHİ (1883-1921)

Türk siyaset adamı. Türkiye Komünist Partisi’nin kurucularından ve ilk başkamdir.

Giresun’da doğdu, 28-29 Ocak 1921’de Karadeniz’de öldü. İlköğrenimini Kudüs ve Şam’da, ortaöğrenimini Erzurum’da yaptı. İstanbul Hukuk Mektebi’ni ve 1910’da Paris Siyasal Bilimler Okulu’nu bitirdi. Öğrenciliği sırasında Tanin gazetesinin muhabirliğini yaptı. 1910’da Türkiye’ye dönünce Osmanlı Sosyalist Fırkası’na katıldı. Çeşitli okullarda hukuk ve iktisat dersleri verdi. 1912’de Yusuf Akçura, Ahmed Ferit (Tek), Zühdü (İnhan) ve Cami Baykut’ un kurdukları Milli Meşrutiyet Fırkası’na girdi. Türkçü amaçlar taşıyan bu partinin yayın organı olan İfham gazetesini yönetti. Bu dönemde birçok dergi ve gazetede sosyoloji, felsefe, iç siyasal ve iktisadi gelişmeler üzerine yazılar yayımladı. C.Boogle’nin İlm-i içtimai nedir? adlı kitabını çevirdi. 1913’te sadrazam Mahmud Şevket Paşa’nın öldürülmesiyle ilgili olduğu gerekçesiyle birçok İttihat ve Terakki muhalifiyle birlikte Sinop’a sürüldü. 1914’te siyasi mülteci olarak Rusya’ya sığındı. Aynı yıl Bakü’de yayımlanan İkbal gazetesinde I.Dünya Savaşı’na karşı çıkan bir yazısı çıktı. Kasım 1914’te tutuklanarak önce Kaluga savaş tutsakları kampına gönderildi, daha sonra Urallar’a sürgün edildi. Burada Bolşevikler’le ilişki kurarak Ruslar’a tutsak düşmüş Türk askerleri arasında siyasal çalışmalarda bulundu.

1917 Ekim Devrimi’nden sonra Moskova’da Yeni Dünya’yı yayımlayarak, Türkiye Komünist Partisi’ni (TKP) örgütleme çalışmalarını yürüttü. 25 Temmuz 1918’de Moskova’da toplanan Müslüman Komünistleri I.Kurultayı’nda Doğu Halkları Merkez Bürosu Türk Seksiyonu başkanı oldu. 22 Ocak 1919’da Kırım’da Müslüman Komünistler Bürosu’nu açarak Türkistan’da ve Azerbaycan’da da siyasal örgütlenmelere girişti. Mart 1919’da IILEnternasyonal’in ilk kurultayına Türk delegesi olarak katıldı. 10 Eylül 1920’de Bakü’da toplanan I.Doğu Halkları Kurulta-yı’nın başkanlığına seçildi. 1921 başında TKP Genel Sekreteri Ethem Nejat ve Merkez Komitesi üyesi on dört arkadaşıyla birlikte Mustafa Kemal Paşa’yla görüşmelerde bulunmak ve örgütlenme çalışmalarını gerçekleştirmek üzere Erzurum’a geldi. Burada Muhafaza-i Mukaddesat Cemiyeti üyelerinin karşı gösterileri üzerine gittiği Trabzon’da da aynı eylemlerle karşılaşınca, Trabzon valisinin sağladığı bir tekneyle Bakü’ya gitmek üzere Karadeniz’e açıldığı sırada, arkadaşlarıyla birlikte Sürmene açıklarında öldürüldü.

•    YAPITLAR (başlıca): Vazife-i Temdin, 1912.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi
vikipedi, ekşi