Mustafa Sıdki Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi

Mustafa Sıdki (Ö. 1183/1769} Osmanlı matematik ve astronomi âlimi, şair.

Cebeci Ocağı Başkethüdâsı Salih Efen­di’nin oğludur. Kethüda Kalemi’nden ye­tişti ve bir süre Mısır’da kaldıktan sonra 1169 (1756) yılından itibaren sırasıyla ket­hüda kâtipliği, Tersane eminliği, Darphâ­ne nazırlığı, başmuhasebecilik, Haremeyn muhasebeciliği, ordu kâtipliği ve vekâle­ten defter eminliği görevlerinde bulundu; Receb 1183’te (Kasım 1769) vefat etti ve Üsküdar’da defnedildi.

Mustafa Sıdki’nın Osmanlı ilim tarihi açısından en önemli faaliyeti klasik mate­matik eserlerini istinsah, tashih ve tahrir etmesidir. 1144-1159 (1731-1746) yılları arasında mutavassıtâtı iki defa temize çe­kip Öğrencilerine okutması onun belirli ve sis­temli bir maksat güttüğünü gösterir. Bu maksat bir yandan İslâm medeniyetine ait birikimi ortaya koymak, bir yandan da Lâ­le Devri’nde Yanyalı Esad Efendi’nin Os­manlı ilim zihniyetinin dayandığı kelâmî-riyâzî çizgiyi eleştirerek yerleştirmeye ça­lıştığı Aristocu tabiat anlayışına tepki gös­termek şeklinde özetlenebilir. Günümüz­de yapılan araştırmalar, Mustafa Sıdkı’-nın ıslah ve tahrirlerinin matematik açı­sından önemli bir içeriğe sahip olduğunu göstermiştir. Onun İslâm geleneğine ait eser­leri ıslah ve tahrir etme yanında Batı eser­lerini de Türkçe’ye çevirmesi, Osmanlı ma­tematiğinin eğitimdeki seviyesini ve bu eğitimle yetişen bir kişinin bilgi kapasite­sini göstermesi bakımından dikkat çeki­cidir. Mustafa Sıdkı’nm bu çift yönlü faali­yeti öğrencileri tarafından sürdürülmüş, Şekerzâde Feyzullah Sermed logaritma içeren ilk müstakil eseri Osmanlı mate­matiğine kazandırırken yine onun ve Mus­tafa Sıdkı’nm diğer öğrencilerinin elinde geleneksel Osmanlı cebir notasyon ve sem­bol sistemi en olgun düzeyine kavuşmuş­tur. Bu çift yönlü faaliyet tarzı, medrese ulemâsından İsmail Gelenbevî ve Kuyucak-lızâde Mehmed Atıf Efendi tarafından ta­kip edilmiştir. Mustafa Efendi ayrıca “Sıd­kî” mahlasıyla birçok şiir yazmış ve Res­sam Ömer Efendi’den hat meşkederek başarılı bir hattat olmuştur.

Eserleri