Murad Molla Külliyesi -Fatih- Tarihçe, Mimari, Özellikleri, Hakkında Bilgi

Murad Molla Külliyesi. İstanbul’da XVIII. yüzyılın İkinci yansında inşa edilen külliye.

İstanbul Fatih’te Çarşamba semtinde bir kütüphane ile tekkeden oluşan külliye, “Molla” lakaplı Rumeli Kazaskeri Damadzâde Mehmed Murad Efendi tarafından kurulmuş olup tekke 1183te (1769), kü­tüphane 1189’da (1775) yaptırılmıştır. Kü­tüphanenin günümüze kadar özgün tasarımını ve kullanımını koruyabilmesine kar­şılık tekke II. Abdülhamid tarafından 1308′-de (1890) yenilenmiş. 1930″larda tekkenin tevhidhâne binası yanarak ortadan kalk­mış, meşrutası bir müddet Biçki İhtisas Mektebi olarak kullanıldıktan sonra Vakıflar İdaresi’nin kiracılarına mesken olmuş­tur.

Bazı kaynaklarda Murad Efendi Tekke­si diye anılan binada pazar günleri muka­bele yapıldığı, Dahiliye Nezâreti’nİn 1301 (1884) tarihli istatistik cetveline göre bu­rada altı erkekle iki kadının barındığı tes-bit edilmektedir. Nakşibendîliğe bağlı olan Murad Molla Tekkesi’nin postnişliğini “Bey­zade” lakabıyla tanınan Ahiskalı Şeyh Ebü’I-İşrak el-Hac Seyyid Mustafa Efendi (ö. 1199/ 1785), Mustafa Efendi’nin halifesi Ahıska-lı Şeyh el-Hac Seyyid Abdülhalim Efendi (ö. 1815), aynı semtte bulunan Mesnevî-hâne Tekkesi’nin banisi, Sultan Ahmed Ca­mii vaizi, dönemin ünlü mesnevihanların-dan, Abdülhalim Efendi’nin oğlu Şeyh el-Hac Hafız Seyyid Mehmed Murad Efendi (ö. 1848), Mehmed Murad Efendi’nin oğ­lu Şeyh Mehmed Arif Efendi (ö. 1889) ve Şeyh Ali Tâlib Efendi (ö. 1913) yapmıştır.

Tekkenin arsası batıda Muratmolla cad­desi, diğer yönlerde komşu parsellerle çev­rilidir. Caddeye açılan cümle kapısı kesme küfeki taşı ile Örülmüş, basık kemerinin üzerine yan yana iki kitabe yerleştirilmiş­tir. Sülüs hatlı üç satırlık kitabenin ilk iki satırında bir âyet, son satırında baninin adı ve vefat tarihi (1192/1778) yazılıdır. Ta’lik hatlı ve manzum olan sağdaki kitabe 1308’de (1890) tekkenin II. Abdülhamid tarafından yenilendiğini göstermektedir. Arsanın kuzeybatı kesimi kütüphane ile bunun meşrutasına, güneydoğu kesimi tekke binalarına tahsis edilmiştir. 1929 ta­rihli Pervititch paftasında henüz ayakta olan tevhidhânenin güneydoğu köşesinde arsanın sınırına teğet konumunda yakla­şık 10 x 8,50 m. boyutlarında iki katlı ah­şap bir yapı olduğu görülür. Günümüzde mevcut olan tekke meşrutası da sırtını ar­sanın doğu yönündeki çevre duvarına da­yamış, 10 x 10 m. boyutlarında, iki katlı ahşap bir meskendir. Alelade bir eski İs­tanbul evinin özelliklerini taşıyan yapının üst katı avlu (batı) yönüne doğru bir çıkma ile genişletilmiştir.