Müktefi-Billah (Abbasi Halifesi) Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

Ebû Muhammed el-Müktefî-Billâh Alî b. el-Mu’tazıd-Billâh Ahmed b. el-Muvaffak-Billâh el-Abbâsî (ö. 295/908) Abbasî halifesi {902-908).

Receb 264’te (Mart 878] doğdu. Halife Mu’tazıd-Billâh’ın oğludur. 3 Ramazan 281’de (6 Kasım 894) Rey valiliğine tayin edildi. Beş yıl süren bu valiliği döneminde Cibâl ve İsfahan’da hüküm süren Dülerîler’i ortadan kaldırarak bölgede yeniden Abbasî hâkimiyetini tesis etti. 286’da[899 Cezîre valiliğine getirildi. Mu’tazid-Billâh’ın 22 Rebîülâhir 289’da (5 Nisan 902) vefati üzerine Vezir Kasım b. Ubeydullah o sıra­da Rakka’da bulunan veliaht Müktefî-Biliâh için Bağdat’ta biat aldı. 8 Cemâziyelevvel 289’da (20 Nisan 902) Bağdat’a ula­şan Müktefî, babasının yaptırdığı yer altı zindanlarını yıkmakla işe başladı. Bu du­rum halk tarafından olumlu karşılandı.

Müktefî-Billâh’ın iktidarının başında Rey bölgesi Saffârîler’in eline geçti. Bu sırada halife, nüfuzlu kumandanlardan Emîr Bedr ile meşgul olduğundan bölgeye dört ay sonra asker sevkedebildi.[30 Zilkade 289 / 5 Kasım 902] Bu seferin sonucuyla ilgili olarak kaynaklarda bilgi bulunmamakta­dır. Aynı yıl Sâmânî Emîri İsmail b. Ahmed Rey’i ele geçirdi. Müktefî ertesi yıl Fars böl­gesini Saffârîler’in idaresine bıraktı.

Karmatîler’in Suriye’deki birçok şehri yağma ve tahrip etmesi üzerine Müktefî-Billâh onlarla ciddi şekilde mücadele et­meye karar verdi. Halifenin emriyle İhşîdî-ler’den Tuğc b. Cuf, Karmatiler üzerine bir ordu şevketti. Ancak ordunun kumandanı Beşîr mağlûp oldu ve öldürüldü.[6 Rebîü­lâhir 290 / 9 Mart 903] Aynı yıl Karmatîler Dımaşk’ı muhasara ettiler. Mısır’dan Bedr el-Hammâmî adlı bir kumandanın idare­sinde bir ordu Dımaşk’a gönderildi ve Karmatî lideri Şeyh Yahya b. Zikreveyh katle­dildi.[Şaban 290/Temmuz 903] Yerine ge­çen kardeşi Hüseyin etrafına büyük bir ka­labalık toplayarak tekrar Dımaşk üzerine yürüdü. Haraç ödemeleri şartıyla halk ile anlaşma yaptıktan sonra Humus’a Hıms! geçen Hüseyin şehri zaptedip “el-Mehdî emîrü’l-mü’minîn” lakabıyla kendi adına hutbe okuttu. Ardından Hama, Maarre-tünnu’mân, Selemiye ve diğer şehirleri zaptederek halkı kılıçtan geçirdi. Bu sıra­da Mısır ve Suriye’den halifeyi Karmatîler1 -le mücadeleye davet eden mektuplar gel­meye başladı. Bunun üzerine halife Bağ­dat’tan Musul’a doğru yola çıktı. Ebü’l-Ağar kumandasında gönderdiği 10.000 ki­şilik öncü kuvvet Halep yakınlarında Kar­matîler’in baskınına uğradı ve birçok kişi hayatını kaybetti.[Ramazan 290 / Ağus­tos 903] Halife Rakka’da ordugâh kurup Muhammed b. Süleyman el-Kâtib kuman­dasındaki orduyu Karmatîler üzerine şev­ketti. Şevval 290″da (Eylül 903] Tolunoğul-lan’nın kumandanlarından Bedr Karmatîler’i bozguna uğrattı. Aynı yıl Bahreyn emî­ri Karmatîler’e ait bir kaleyi ele geçirdikten sonra Katîf’e yürüdü ve burayı da zaptetti.