Muhammed Necib Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

NECİB, Muhammed (1901-28 Ağustos 1984, Kahire,)

Mısırlı asker ve devlet adamı. Krallığa son veren askeri darbenin sembolik önderi olarak bir süre başbakanlık ve devlet başkanlığı yapmıştır.

20 Şubat 1901 ’de Hartum’da (bugün Sudan’da) doğdu, 29 Ağustos 1984’te Kahire’de öldü. İngilizler’ e hizmet etmiş asker kökenli bir aileden gelmedir. Kahire’deki Krallık Askeri Akademisi’nde okuyarak 1920’de teğmen oldu. Ayrıca Fuad Üniversitesi’nde hukuk ve politik iktisat öğrenimi gördü. Kendi çabasıyla Almanca, Fransızca, İtalyanca ve İngilizce öğrendi.

Mısır ordusunun çöl harekâtına hazırlıklı olmadığını öne sürerek 1948 Arap-İsrail Savaşı’na karşı çıktıysa da, Sina çölünde bir makineli tüfek ve piyade alayına başarıyla komuta etti. Olağanüstü boyutlara varan savaş vurgunları ve yolsuzlukları krallık rejiminin çürümüşlüğünü yakından görmesini sağladı. Gösterdiği yararlıklardan dolayı ulusal kahraman haline geldi ve tuğgeneral rütbesine yükseltilerek sınır bölgesi komutanlığına atandı. Ancak kral Faruk’a kadar uzanan yolsuzlukların üstüne gittiği için Kahire’deki Piyade Eğitim Okulu komutanlığına atandı.

Burada genç subaylarla ilişki kurma olanağı bularak 1952’de Özgür Subaylar hareketinin desteğiyle Kahire Subaylar Kulübü başkanlığına getirildi. Ordudaki gelişmelerin farkına varan kral Faruk bu seçimi iptal ettiği gibi onun Hüseyin Sırrı Paşa hükümetine savaş ve denizcilik bakanı olarak atanmasını da onaylamadı. Bunun üzerine sarayın kendilerine karşı hazırlandığını görerek harekete geçen Özgür Subaylar’m darbenin önderi olması için yaptıkları öneriyi kabul etti. 23 Temmuz 1952’de kral Faruk’un devrilmesinden sonra bir süre başbakanlık yapan Ali Mahir’in yerine başbakan oldu.

Gerçek önderliğini albay Cemal Nâsır’ın yaptığı Devrim Komuta Konseyi’nin krallığın dayanaklarını çökertmek için toprak reformu yasası çıkarmasının ve 1923 Anayasası’m ve siyasi partileri lağvederek cumhuriyeti ilan etmesinin ardından birleştirilen devlet başkanlığı ve başbakanlık görevlerini üstlendi. Darbeden sonra iktidarı ele geçirme umutları boşa çıktığından şiddet hareketlerine girişen Müslüman Kardeşler’ e karşı izlenen sert tutum yüzünden Nâsır ile görüş ayrılığına düştüğü için önce başbakanlığı ona devretmeye zorlandı. Daha sonra da Müslüman Kardeşler örgütüyle işbirliği yapmakla suçlanıp 1954 Kasım’m-da devlet başkanlığından düşürüldü ve evinde göz hapsine alındı.

Muhammed Necib, daha sonra yazdığı Mısır’ın Kaderi adlı kitabında devrimin gerçek önderi olmaktan çok halk arasındaki saygınlığından yararlanılarak bir sembol olarak kullanılmasına karşı duyduğu kırgınlığı dile getirmiştir.

•    YAPITLAR (başlıca): Kaderü’l-Mısır, 1955, (“Mısır’ın Kaderi”).

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi