Tarihi Şahsiyetler

Muhammed Bayram Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

MUHAMMED BAYRAM (1840-1889)

Tunuslu gazeteci. Ülkesinin özgürlüğünü ve halkın kendini temsil hakkını savunmuştur.

Mart 1840’ta Tunus’ta doğdu, 18 Aralık 1889’da Hulvan’da (Mısır’da) öldü. Zeytuniye Medresesi’nde öğrenim gördü. Hadis, fıkıh, tarih, coğrafya alanında geniş bilgi edindi. 1857’de Amir Muhammed Paşa dönemindeki idari karar ve bildirileri içeren bir Kunnâş yazdı. Amcası IV. Bayram ölünce 10 Ekim 1861’de Medresetü’l-Unukiye’nin, 13 Kasım’da Camiü’z-Zeytune’nin yöneticiliğine getirildi. Temsilciler Meclisi dağıtılınca, resmi gazete olan Ra’id’de yazdığı ilk siyasi makalelerinde hükümetin tutumunu yererek, özgürlüğü ve halkın kendini temsil hakkını savundu. 1874’te Evkaf yöneticiliğine, 1875’te Devlet Matbaası’nın başına getirildi ve Ra’id gazetesini düzenli olarak çıkarmaya başladı. 1879’ta Tunus-Fransa anlaşmazlığının çözümü için hakem atanarak gittiği Paris’ten dönüşünde Fransa’nın Tunus’u işgal amacında olduğunu bildirdi. Yöneticilerle olan anlaşmazlığı büyüdüğünden 4 Ekimi 879’da bir daha dönmemek üzere Tunus’tan ayrıldı. Çeşitli Arap ülkelerinden sonra İstanbul’a gitti ve siyasi bir coğrafya kitabı olan Safve’yi yazmaya başladı. 1884’te Mısır’a yerleşti. 13 Ocak 1885’te el-Islam gazetesinin yayımını üstlendi. E.Renan’m 1883’te, İslam dininin, bilimin yayılmasını engellediğine ilişkin savına karşı Tecridii’s-Sinan li’l-Reddi ale’l-Hatib Rinan adlı kitabını tamamladı. İslam hükümetlerinin çıkardığı senet ve borç kâğıtlarım satın almanın uygunluğu ve başka güncel konularda risaleler yazdı. 1889’da Kahire Yüksek Mahkemesi’ne yargıç atandı.

•  YAPITLAR (başlıca): Safvetü’l-İtibar bi-Müstevdetü’l-Emsar, 6 cilt, 1884-1893; el-Tahkik fi Meseleti’l-Rakik, 1885; Tecridii’s-Sinan li’l-Reddi ale’l-Hatib Rinan, 1887.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi