Muhammed Ali Şah Kimdir, Kısaca Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

MUHAMMED ALİ ŞAH (1872-1925-1925)

İran şahı. Meclisi dağıtması üzerine tahttan indirilmiştir.

Doğum tarihi ve yeri bilinmiyor. SSCB’de öldü. İran’da Meşrutiyet’in kurucusu sayılan Muzaffereddin Şah’ın (1896-1907) oğludur. Azerbaycan genel valisi iken babasının ölümü üzerine 1907’de tahta çıktı. Kendisi gibi Meşrutiyet’e ve reformlara karşı olan Eminü’s Sultan’ı başvezir yaptı ama onun öldürülmesi ve kamuoyunun baskısı sonucu, liberal düşünceli Nasırülmülk’ü başvezirliğe getirdi. Bu dönemde, Meclis-i Şurâ-yi Milli’nin kabul ettiği ancak babasının ölümüyle onaylanmadan kalan Meşruti Anayasa’yı onaylamak zorunda kaldı. 31 Ağustos 1907’de Rusya ve İngiltere ile yaptığı antlaşmayla, İran’ın toprak bütünlüğüne, bağımsızlığına ve sınırlarına saygı gösterileceği toprak isteminde bulunulmayacağına dair güvence aldı.Bununla birlikte Kuzey ve Orta İran Ruslar’ın, Güneydoğu İran İngilizler’in etkinliğine ve denetimine bırakıldı. Aralık 1907’de meclisi dağıtmak ve siyasi önderleri tutuklatmak istemesi, bunalıma yol açtı. Haziran 1908’de Meclis binasını top ateşine tutturdu. Çok sayıda milletvekili öldü ya da yaralandı. Geri kalanlar da sürgüne gönderildi. Tebriz başta olmak üzere Azerbaycan ve öteki eyaletlerde başlayan silahlı ayaklanma, 1909 baharında Ruslar tarafından bastırıldı. Bu sırada yeni oluşan ordu Temmuz 1909’da başkenti ele geçirdi. Şah, tahtından indirilerek yerine henüz çocuk olan oğlu Ahmed Şah çıkarıldı. Muhammed Ali Şah Rusya’ya sürgüne gitti. 1911 ’de Ruslar’ın yardımıyla Horasan’dan İran’a girerek tahtı ele geçirme girişimi başarısız kaldı ve yeniden Rusya’ya döndü.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi