Muaz bin Cebel Kimdir,Hayatı Muaz bin Cebel’in Hayatı

Muâz bin Cebel. Büyük sahabilerden, fakih. (D. 603-5 ? – Ö. Ürdün 640)

Künyesi Ebu Abdurrahman. 18 yaşında müslüman olmuş, ve ikinci Akabe’de Hz.Peygamber’e biat eden Medine’deki Hazreç kabilesindendi. Resûlullah ile beraber bütün gazalara katılmıştır. Hz. Muhammed İslâmiyet’i anlatıp öğretmek ve Kur’ân-ı Kerîm’i ezberletmek üzere onu Yemen’e göndermişti. Hz. Peygamber ondan “helal ve haramı en iyi bilen kişi” diye söz ederdi. Kur’an-ı ezbere bilen sahabelerden olan Muaz b. Cebel, Hz. Muhammed tarafından adı, kendisinden Kur’an öğrenilebilecek kişilerden biri olarak zikredilmiştir.

İctihad hakkındaki sözü meşhurdur.

Hz. Muhammed  ona sordu:

—Allah’ın kitabıyla.

—Onda bulamaz isen?

-Peygamberin sünnetiyle.

—Onda da bulamazsan?

—O zaman re’yimle ictihad ederim, dedi.

Hz. Muhammed, bu cevaptan çok memnun kalıp, “Resûlü’nün elçisini, Rasulü’nün razı olacağı bir şeye muvaffak kılan Allah’a şükürler olsun” dedi.

Muaz b. Cebel, Hz.Muhammed’in vefatından kısa bir süre sonra Yemen’den Medine’ye döndü. Hz. Ebu Bekir’den Şam fetihlerine katılmak için izin istedi ve Halid b. Velid, ardından da Ebû Ubeyde b. El Cerrah komutasında gerçekleştirilen fetihlerde yer aldı. Müslümanlarla Bizans ordularının Şam bölgesi topraklarında karşı karşıya geldikleri iki büyük çarpışma olan Ecnâdeyn ve Yermük savaşlarına birlik komutanı olarak katıldı. Ayrıca Bizans’ın Doğu Akdeniz’deki en önemli merkezi olan Dimaşk (Şam) şehrinin fethinde bulundu.

M.638’de meydana gelen ve yaklaşık 25 bin Müslüman askerin ölümüne sebep olan veba salgını Suriye orduları başkomutanı Ebû Ubeyde b. el-Cerrah’ın da ölümüne sebep olmuştu. Bunun üzerine halife Hz. Ömer onun yerine ordunun başkomutanlığına Muaz b. Cebel’i atadı. Ancak Muaz’ın görevi de fazla sürmedi. Zira o da görevi üstlenmesinden çok kısa bir süre sonra aynı hastalığa yakalanarak bütün aile fertleriyle birlikte 33-35 yaşlarında iken H. 18/640’ta Ürdün’de  vefat etti.

İbn Abbas ve İbn Ömer’den 157 adet Hadîs rivayet etmiştir. Enes b. Malik ile Mesruk da Muâz’dan hadîs rivâyet etmişlerdir. Ayrıca muallim olması sebebiyle bilhassa hadis ve fıkıh konularında pek çok meşhur talebe yetiştirmiştir. Bunlar arasında ilk akla gelenler ise Abdullah b. Ömer, Abdullah b. Abbas, Abdullah b. Amr b. As, Câbir b. Abdullah, Ebu Mûsa el-Eş‘arî’dir. Hz. Ömer halifeliği döneminde fıkhî konularda Muaz b. Cebel’e sık sık başvurmuş ve  “Kadınlar Muaz’ın mislini doğurmaktan âciz kalmışlardır. Eğer Muaz olmasaydı Ömer mahvolurdu” demiştir.