Edebi Şahsiyetler

Molla Yegan Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

Molla Yegân (ö. 865/1461 civan) Osmanlı âlimi.

Asıl adı Mehmed olup kaynaklarda Ye­gân / Yeğen olarak anılır. Aydın ulemâsın­dan Armağan b. Halîl’in oğludur. Ailesi bu vilâyette bulunan Akçakoyunlu cemaati­ne mensuptur. İlköğrenimini Aydın vilâyetin­de gördü. Bursa’ya gidip Molla Fenârî’nin talebesi oldu ve ondan başta kıraat olmak üzere çeşitli ilimleri tahsil etti. İca­zet aldıktan sonra bazı medreselerde müderrislik yaptı. Bu sırada Çelebi Meh­med devri âlimlerinden Karamanlı Sarı Yâkub’la arkadaş oldu. 834″te (1431) Mol­la Fenârî’nin ölümünün ardından onun yerine Bursa kadılığına getirildi. Şekâik Tere üm esi’ n deki bir ifadeden hareketle kendisinin ikinci Osmanlı müftüsü oldu­ğu söylenebilir. Bazı araştırmacılar onun resmî bir makam olarak müftülüğe geti­rilmediğini, ancak fetva verme yetkisini tanıdığı için müftü şeklinde anıldığını ya­zar. Baldırzâde ayrıca kadılıkta da bulun­duğunu belirtir, aynı kanaate Hoca Sâdeddin Efendi de katılır. Bu görevde iken II. Murad’ın iltifatlarına mazhar oldu. 844’te (1441) hacca giden Molla Yegân döndükten son­ra herhangi bir görev almadı. Bazı araş­tırmalarda ise onun hac dönüşü yeniden Bursa kadılığına getirildiği ve 857’de (1453) İstanbul’un fethi sırasında etkili bir kişi olarak önemli rol oynadığı üzerin­de durulur.

1441 “de hac dönüşünde Molla Yegân’ın Mısır’dan beraberinde getirdiği genç âlim Molla Gürânî’yi padişaha takdim ettiği Sultan Murad’ın da onu oğlu Şehzade Mehmed’e Fâtih hoca tayin ettiği bi­linmektedir. Kaynaklarda Molla Yegân hakkında birçok rivayete ve anekdota yer verilmiştir. Bunlardan biri­ne göre. Molla Fenârî”nin kızıyla evlendi­rilme teklifini Aydın ilindeki hocasının kı­zıyla evlenme hususunda verdiği sözden dolayı reddetmiştir. Biyografik kaynaklar iki aile arasında daha sonra devam ede­cek olan soğukluğu bu olaya bağlar. Hat­ta Bursa kadısı iken verdiği bir fetvanın Fenârîler tarafından şer’-i şerife aykırı bu­lunduğu gerekçesiyle şikâyet edildiği ve kendisinin cahillikle suçlandığı belirtil­mektedir. Fenârîzâdeler meselenin tekrar görüşülmesini isteyince toplanan ulemâ heyeti Molla Yegân’ın verdiği hükme ay­kırı karar almış, ancak Molla Yegân bu iti­raza karşı, “Bu husus bizim mezhebimiz-ce caiz değildir. Fakat ben İmam Züfer’in görüşüne göre hüküm verdim. Eğer gü­cünüz yeterse nakzediniz” diyerek onları susturmuştur.