Molla Cezeri Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkında Bilgi
Molla Cezerî. Şeyh Ahmed b. Muhammed el-Cezerî (ö. 1050/1640) Mutasavvıf ve şair.
X. (XVI.) yüzyılın ikinci yarısında Cizre’de doğduğu tahmin edilmektedir. VI (XII) veya IX. (XV.) yüzyıl gibi daha erken dönemlerde yaşadığı ileri sürülmüşse de eserinde Cizre Beyliği Emîri III. Şeref Han’ı (ö. 1027/1618) zikretmesi, Fakih-i Tayrân’ın onunla 1031’de (1622) müşâa-rede bulunması ve Şeyh Ahmed-i Hânfnin (ö. 1119/1707) kendisine atıfta bulunması bu görüşlerin yanlışlığını kanıtlamaktadır. Şiirlerinde kendi adını Ahmed olarak yazmış, divanının bazı yazma nüshalarının başında babasının adı Muhammed şeklinde kaydedilmiştir. Genellikle “molla” kelimesinin karşılığı olan “Melâ”. bazan da “aşk ve sevgi oklarının hedefi” anlamındaki “Nişânî” mahlaslarını kullanmış, fakat daha çok Molla Cezerî diye şöhret bulmuştur.
Ana dili Kürtçe’nin bütün lehçelerinden başka Arapça, Farsça ve Türkçe bilen Molla Cezerî’nin çeşitli şehirleri ve müslüman topluluklarını zikretmesi ve bazı fıkıh eserlerine atıfta bulunması onun medrese kültürüne de sahip bulunduğunu gösterir. Fakih-i Tayrân’ın Cezerî’nin ölümü üzerine yazdığı bir beytin ebced hesabıyla 1050 (1640) yılını vermesi onun vefat tarihini ortaya çıkarmaktadır. Kabri, ders verdiği Cizre’deki Kırmızı Medrese’nin alt katında olup ziyaretgâh haline gelmiştir.
Molla Cezerî’ye dair bu bilgiler, hakkında şiirler yazdığı Cizre beyinin II. Şeref mi yoksa III. Şeref mi olduğu konusundaki karışıklığa da açıklık getirmektedir. Cezerî’nin 1505 yılında Cizre’yi Akkoyunlular’dan alan II. Şerefi görmüş olması mümkün değildir. Bu sebeple onun “ey şehinşâh-ı muazzam” diye hitap ettiği emîrin 1005″te (1597) hayatta bulunan III. Şeref olduğu anlaşılmaktadır.