Molla Bey Ahmed Muhtar Beyefendi Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

AHMED MUHTAR BEYEFENDİ, Molla Bey (1807-1882) Osmanlı şeyhülislâmı.

10 Ağustos 1807’de İstanbul’da doğ­du. Ulemâdan Mahmud Beyin oğlu, es­ki sadrazamlardan Koca Yûsuf Paşa’nın torunudur. Hafız Ahmed Efendinin derslerine devam ederek icazet aldı. Ay­rıca Evliya Hoca ile Arab Hoca’dan tefsir, hadis, Hızır Ağazâde Said Bey’den de Farsça okudu. 1826’da Dîvân-ı Hümâyun Kalemi’ne girdi. 1846’da ruûs imtiha­nını kazandı. 1848-1855 yılları arasında Takvîm-i Vekayi’ gazetesinde musah­hih olarak çalıştı. 1855’te Selanik kadısı oldu; 1856’da Haremeyn. 1861’de İstan­bul, 1868’de Anadolu kazaskerliği payelerini aldı. Aynı yıl Meclis-i Tedkîkat âzalığına tayin edildi, ancak bir süre sonra ayrıldı. Mâzul olduğu yıllarda Karabiga, Bayramiç, Gördes gibi yerler kendisine arpalık olarak verildi. 17 Eylül 1871 de Sadrazam Mahmud Nedim Paşa’nın gayreti ile şeyhülislâm oldu. 8 Aralık 1871’de Ahmed Kemal Paşa’nın Maarif Nezâreti’ne geçmesi üzerine. Evkâf-ı Hümâyun nazırlığı, Ahmed Muhtar Beyefendi’ye ikinci görev olarak verildi. Ah­med Nedim Paşa’nın azlinden kısa bir süre sonra şeyhülislâmlıktan ayrıldı [15 Kasım 1872] II. Abdülhamid’in saltana­tının ilk yıllarında kabinede bazı deği­şiklikler yapılırken bu arada şeyhülis­lâmlık da 18 Nisan 1878’de ikinci defa Ahmed Muhtar Beyefendi’ye verildi. Se­kiz ay kadar kaldığı bu görevden 4 Ara­lık 1878’de ayrıldı.

Hoş sohbeti, şiire ve edebiyata karşı ilgisi ile tanınan Ahmed Muhtar Beyefendi 22 Aralık 1882’de öldü; Üsküdar’­da İnâdiye Tekkesi hazîresine defnedil­di. Murassa’ Osmânî ve Birinci Mecidî nişanlarına sahipti. Paşa torunu olduğu için “Beyefendi” sıfatıyla anılmıştır. Şey­hülislâmlık makamında bulunduğu süre, toplam olarak bir yıl dokuz ay kadardır.

Bibliyografya
 
1) İlmiyye Salnamesi, s. 602, 603;
2) Evkâf-ı Hü­mâyun Nezâretinin Tarihçe-i Teşkilâtı ve Nüzzârın Terâcim-i Ahvâli, İstanbul 1335, s. 154;
3) Abdurrahman Şeref. Târih Musahabeleri, İstan­bul 1340, s. 225;
4) İbnülemin, Son Sadrazamlar, V, 760;
5) İhsan Süreyya Sırma. L’lnstitation et les biographies des Şayh al-İslam sous le regne du sultan Abdulhamid II. [1876-1909.], Strasbourg 1973, s. 80, 88.

TDV İslam Ansiklopedisi