Molla Arap Kimdir, Hayatı, Eserleri, Hakkkında Bilgi

Molla Arap (Ö. 938/1531) Osmanlı âlimi, vaiz.

Asıl adı Muhyiddin Mehmed, babasının adı Ömer olup Mehmed Molla ve Molla Arap lakabıyla meşhurdur. II. Bayezid devri şeyhülislâmlarından Alâeddin Arabî Efendi de Molla Arap lakabıyla tanın­dığı için Arap Vaiz diye ondan ayırt edilir. Mâverâünnehir ulemâsından ve Sa’deddin et-Teftâzânî’nin talebelerinden olan dedesi Hamza b. İvaz ailesiyle birlikte An­takya’ya göç etmiş ve Molla Arap burada dünyaya gelmiştir. Doğum tarihi hakkın­da bir kayıt bulunmamakla birlikte vefa­tında yetmiş yaşında olduğu bilgisinden hareketle 868 (1464) yılı civarında doğ­duğu söylenebilir.

Küçük yaşta Kur’ân-ı Kerîm’i ve kıraat­ten eş-Şâtıbiyye ile fıkıhtan Kenzü’d-dekâ’ik’ı ezberleyen Molla Arap, Antak­ya’da babası ile amcaları Şeyh Hüseyin (Hasan) ve Şeyh Ahmed’den Arapça ya­nında fıkıh, usul ve kıraat dersleri aldık­tan sonra Hasankeyf. Diyarbekir ve Teb­riz’de tahsilini ilerletti; özellikle Tebrizli Molla Mezîd’den birkaç yıl ders aldı. Teb­riz dönüşünde Halep’te verdiği vaaz, ders ve fetvaları ile Arap ve Acem diyarında şöhret kazandı. Ardından Kudüs ve Mek­ke’de bir müddet öğrenim gördü, bu ara­da hac vazifesini yerine getirdi. Daha son­ra Kahire’ye geçerek Ceiâleddin es-Süyûtî’den icazet aldı. Burada kaleme aldığı en-Nihâye adlı eserini vaazlarını dinleyip sohbetlerine katılan Sultan Kayıtbay’a takdim etti. Sultanın, kendisine olan sev­gisi dolayısıyla Mısır’dan ayrılmasına izin vermediği kaydedilir.

Molla Arap, Kayıtbay’ın vefatından son­ra 903 (1497-98) yılında Osmanlı ülkesine göç ederek Bursa’ya yerleşti. Burada bir müddet vaaz verip halkın teveccühünü kazandı, ardından İstanbul’a giderek va­azlarına orada devam etti. II. Bayezid onun vaazlarını dinleyip sohbetlerine ka­tılmış ve kendisine ihsanlarda bulunmuş, Molla Arap da yazdığı bazı eserlerini sul­tana ithaf etmiştir. Kaynaklarda, II. Bayezid’in sefere giderken Molla Arap’ı da be­raberinde götürdüğü. Mora yarımadasın­daki müstahkem mevkilerden biri olan Modon Kalesi’nin fethinde kaleye ilk gi­ren gaziler arasında Molla Arap’ın da bu­lunduğu belirtilir.