Filozof Biyografileri

Mitoloji Nedir? Tanımı (Mitoloji Sözlüğü)

Mitoloji (mythology), bir ulusa, ya da dine ilişkin mitlerin, efsanelerin tümünü içine alan bir terimdir. Dilimizde “söylencebilim” kelimesiyle de karşılanan mitoloji, daha çok, ilkel kavimlerin ve özellikle ilahi dinlerin yolgöstericiliginden sapmış insanların, evrenin oluşumu, tanrıların doğuşu gibi temel insani problemleri çözmek için başvurdukları efsaneleri inceleyen bilimi ifade eder. Eski Mısırlıların, Kaidelilerin, Mezopotamya kavimlerinin, Hintli ve Çinlilerin kısacası her ulusun mitolojileri bulunmasına rağmen, kavram en çok Yunan mitolojilerini ifade etmek için kullanılır ve mitoloji deyince de akla en çok bu uluslara ait mitolojiler gelir. Kuşkusuz bunun temel nedeni, özellikle Yunan mitolojilerinin güçlü temsilciler tarafından anlatılmış olmasıdır.

diaus-zeus.jpg 96 149 Eski Yunanlılara göre ışıklı Hava (Diaus-Zeus), Güneş ve sıcaklıklar (Apollon), fırtına bulutu ve yıldırımlar (Pallas-Athena), doğrudan doğruya tanrıların kendileriydi. Çocuğun çevresini büyülü bir dünyaya çevirmesi, bebeğini, tahtadan atını tamamiyle canlı varlıklar sayması gibi, Homeros ve Hesiodos´un çağdaşları için de tüm doğa olayları, arkalarında saklı, insan ruhuna benzeyen, fakat güç ve kuvvet bakımından ondan üstün, onun gibi ölmezliğe sahip, görünmez tanrılığın duyulur görünüşleridir. Yunan mitolojisinde tanrılar yüksek, idealleştirilmiş, kusurlarında olduğu gibi üstünlüklerinde de büyütülmüş bir tür insanlık oluştururlar. Dünya onların eseri, malikanesi, iradelerinin, yenilgi ve üstünlüklerinin tecelli ettiği yerdir. Sevmekten çok kıskandıkları insan, onların hoşuna gitmek için vardır. Kıskanç tanrılar, insandan tam mutluluğu esirgerler. îyi talihimiz onların hoşuna gitmediği zaman, en devamlı ve özenli, en zengin kurbanlar, en tam sadakat onları yumuşatmaya yetmez.

Kuşkusuz mitoloji bir masallar yığını olarak görülemez. O, bütün Özellikleriyle bir toplumun aynasıdır. Bu nedenle de mitolojinin anlamı, insanın kültürel yaşamındaki yeri ve işlevi konularında birçok araştırmalar yapılmıştır. Zaten mitlerden, yani hayal gücünün de işe karışmasıyla biçim değiştiren tanrı, tanrıça, evrenin oluşumu gibi efsanelerden oluşan mitolojilerin bir bilim gibi incelenmesinin nedeni de budur. Bugün mitolojik düşüncenin hem tarihsel gelişimi ve hem de psikolojik temelleri büyük bir özenle filozoflar, antropologlar, psikologlar, sosyologlar ve etnograflar tarafından incelenmiştir. Bütün bunlara rağmen mitoloji kuramı, henüz büyük ölçüde tartışma götüren ve çeşitli ekollerce değişik cevaplar verilen bir kuramdır.

Yüksel KANAR – SBA