Mirza Mustafa Efendi Kimdir, Hayatı, Hakkında Bilgi

Mirza Mustafa Efendi (ö. 1135/1722) Osmanlı şeyhülislâmı.

1040 (1630-31) yılı dolayında Batum’da doğdu. Batumlu Abdürrauf Efendi’nin oğludur. Enderun’da yetişen üç şeyhülis­lâmın birincisidir. 1056’da (1646) İstan­bul’a giderek Galata Sarayı’na girdi, bura­da İmâm-ı Sultanî Şâmî Hüseyin Efendi ve Kiçi Mehmed Efendi’den ders aldı. Ardın­dan Minkârîzâde Yahya Efendi’nin ders­lerine devam etti. Sultan İbrahim’in sal­tanatının sonlarında Topkapı Sarayı’nda Enderun’da Küçük Oda. ardından Büyük Oda talebeleri (halifeleri) arasına alındı. Kı­sa zamanda yükselerek kilârı âmireye başhalife oldu. Kabiliyet ve çalışkanlığı IV. Mehmed’in dikkatini çekince hatt-ı hü­mâyunla müstakil olarak Minkârîzâde’-den mülâzım olması emredildi. Sarây-ı Hümâyun’da on altı yıl görev yaptı. 1072′-de (1661-62) ilmiye mesleğine geçti. Ön­ce derecesi 40 akçe olan medreseye ulaş­tı. 1 Safer 1075’te [24 Ağustos 1664] ibtidâ-i hâriç itibariyle Osman Efendi Dârül-hadisi Medresesi’ne, 22 Muharrem 1081’de [11 Haziran 1670] Kasım Paşa Medresesi’ne, 25 Muharrem 1083’te [23 Mayıs 1672] ibtidâ-i dâhil itibariyle Nişancı Paşayı Atîk Medresesi’ne müderris oldu. Aynı yılın safer ayında [Haziran 1672] IV. Mehmed’in Kamaniçe harekâtı sırasında Musâhib Mustafa Paşa’nın yanında sefe­re katıldı. Kamaniçe’nin fethinin ardından receb ayında [Kasım 1672]Halep pâyesiyle Kamaniçe kadılığına getirildi. 1 Şaban 1085’te [3l Ekim 1674] görev süresini ta­mamladı ve kendisine Cisriergene kaza­sı arpalık olarak verildi. 1 Cemâziyelevvel 1086″da [24Temmuz 1675] Köprülüzâde Fâzıl Ahmed Paşa’nın desteğiyle Yenişehr-i Fenâr kadılığına tayin edildi, bir yıl sonra da azledildi. 13 Muharrem 1092’de [2 Şubat 1681] Rebîülâhir ayından [Mayıs 1681] başlamak üzere Mısır, 20 Rebîülev-vel 1096’da [24 Şubat 1675] 1 Muharrem 1097’den [28 Kasım 1685] başlamak üze­re Mekke kadılığına getirildi. Bir yıl sonra görevden alındı ve Güzelhisar kazası ken­disine arpalık verildi.

Rebîülâhir 1099’da [Şubat 1688] İstan­bul kadısı oldu. Sadâret Kaymakamı Ömer Paşa ile araları açıldığından her ikisi de birbirini padişaha şikâyet edince Rebîülâ­hir 110O’de [Şubat 1689] İstanbul kadılı­ğından azledilip arpalık olarak Antep kazası verildi, ardından Midilli’ye sürgüne gönderildi. Bir müddet son­ra affedilip İstanbul’a geldi. Ancak II. Süleyman’ı hal’edip IV. Mehmed’i tekrar hü­kümdar yapmak isteyen ulemâ arasın­da yer aldığı gerekçesiyle Şaban 1102′-de [Mayıs 1691] Limni’ye, oradan da Kıb­rıs adasına sürüldü. Şaban 1103’te [Nisan 1692] İs­tanbul’a dönmesine izin verildi. 25 Rebîülevvel 1105’te [24 Kasım 1693] Anadolu kazaskerliği pâyesiyle Çirmen ve Havass-ı Mahmud Paşa kazaları arpalıklarına ilâ­ve edildi.