Tarihi Şahsiyetler

Miloş Obrenoviç Kimdir, Hayatı, Dönemi, Hakkında Bilgi

OBRENOVİÇ, Miloş (1780-1860)

Sırp prensi. Obrenoviç hanedanının kurucusudur, Sırbistan’ın özerkliğini sağlamıştır.

18 Mart 1780’de Sredaja Dobrinja’da doğdu, 26 Eylül 1860’ta Belgrad yakınlarındaki Topçider’de öldü. Asıl adı Miloş Teodoroviç’tir. Babası yoksul bir köylüydü. Üvey kardeşinin yanında çobanlık yaparken 1804’te Kara Yorgi (Karagiyorgi) önderliğinde Osmanlı yönetimine karşı başlayan ayaklanmaya katıldı ve çabucak sivrilerek 1805’te komutan oldu. 1810’da Obrenoviç soyadını aldı. Kara Yorgi’ye karşı muhalefetinden dolayı 1811 ’de kısa bir süre tutuklandı. 1812 Osmanlı-Rus Antlaşması’nın ardından ayaklanma bastırılınca Kara Yorgi Avusturya’ya kaçtı. Obrenoviç, 1814 Ağustos’unda knez (prens) unvanıyla Orta Sırbistan’da bulunan üç sancağın başına geçirildi.

Önceleri düzenin sağlanmasına yardımcı olan Miloş, geniş çaplı kıyımların başlaması üzerine 1815’te yeniden ayaklandı. Kazandığı başarılardan sonra kendisini “Sırp ulusunun yüce prensi ve yöneticisi” ilan etti. Skupçina (meclis) ile yeni Osmanlı veziri de bu kararı onayladı. Böylece konumunu daha da güçlendirerek bütün rakiplerini saf dışı bıraktı. 1817’de Kara Yorgi’yi öldürterek iki hanedan arasında yıllarca sürecek çatışmanın da temelini atmış oldu. Osmanlı yönetiminin Rus baskısı karşısında Sırbistan’da izlediği siyasetini yumuşatmasından yararlanarak özerklik sınırlarını genişletti. Osmanlı Devleti 1830’da prensliğinin babadan oğula geçmesini kabul etti. 1833’te Osmanlı yönetiminde kalan altı sancağı da özerk Sırbistan’a kattı ve İstanbul’a resmi bir ziyaret yaptı.

İç ayaklanmaların baskısıyla 1835’te yetkilerini sınırlayan bir anayasayı kabui etti. Bir süre sonra bu anayasayı çok liberal bulan Avusturya, Rusya ve Osmanlı Devleti’nin desteğiyle yetkilerini yeniden elde etti. Ancak, Rusya’nın Balkanlar’daki ilerleyişini durdurmak açısından despotik bir yönetimi tercih eden İngiltere’ye karşı anayasal yönetimi savunmak zorunda kalan aynı devletlerin yönlendirmesiyle 1838’de yeni bir anayasa ilan ettiyse de 13 Haziran 1839’da yasama organı niteliğindeki Devlet Konseyi’nin baskısıyla tahtını bırakıp yurt dışına gitti.

1858 sonlarında Skupçina’nın Kara Yorgi’nin oğlu prens Aleksandr Karayorgiyeviç’i (d.1842-1858) devirmesiyle yeniden prensliğe dönen Miloş, kısa süren ikinci saltanat döneminde liberal bir hükümet atadı; Osmanlı Sipahileri’nin boşalttığı toprakları Sırp küylülerine dağıttı.

Miloş, gerçekçi ve enerjik siyasetiyle bağımsızlığa geçiş ortamını hazırlayan kişilerden biri olarak değerlendirilir.

Türk ve Dünya Ünlüleri Ansiklopedisi