Tarih

Milliyetçi Hareket Partisi Kuruluşu, Tarihi,

Milli Birlik Komitesi’nden çıkarılarak yabancı ülkelerdeki temsilciliklerde danışman olarak görevlendirilen 14’lerden bazıları yurda dönünce (1963) liderleri Alparslan Türkeş ile birlikte, düşüncelerine en yatkın buldukları Cumhuriyetçi Köylü Millet Partisine girdiler. Bunun üzerine, genel başkan Osman Bölükbaşı bir
kısım üyelerle birlikte partiden ayrıldı. 30 Temmuz 1965’te genel başkanlığa Alparslan Türkeş seçildi. Bu tarihten sonra C.K.M.P. yeni bir görünüş kazandı. Yeni genel başkan partinin görüşünü Dokuz Işık adı verilen ilkelerle belirledi:
1. Türk Milliyetçiliği;

2. Ülkücülük; 3. Ahlâkçılık; 4. Özel Teşebbüsçülük; 5. İlimcilik; 6. Hürriyetçilik; 7. Köycülük; 8. Gelişmecilik ve Halkçılık; 9. Endüstricilik ve Teknikçilik (24-25 Kasım 1967).

Bu ilkelerle yeni bir hareket ve eylem programına kavuşan C.K.M.P. 1969’da Adana’da yapılan genel kurul toplantısında Milliyetçi Hareket Partisi adını aldı. C.K.M.P.’nin programını aynen benimseyen Milliyetçi Hareket Partisi amaç ve hedeflerini, Türkiye’de insan hak ve hürriyetlerini, kişinin ve toplumun refah ve huzurunu, sosyal güvenliği gerçekleştirecek ve teminata bağlayacak bir devlet düzeni ve yönetimini bütün müesseseleriyle birlikte hızla kurmak (md. 1) şeklinde saptıyor ve bu amaca milli demokratik, laik, sosyal hukuk devleti ülküsüne ve hürriyet, milliyet, ahlâk, ilim, toplumculuk, gelişme, halkçılık, köycülük ve endüstrileşme ilkelerine bağlanmakla ulaşılacağı inancında (md. 2) olduğunu belirtiyordu. Kongre sonrası ilk genel idare kurulunda partinin amblemi “Üç Hilâl” olarak kararlaştırılmış ve aynı toplantıda MHP Gençlik Kolları için de “Hilâl içinde Kurt” amblemi benimsenmiştir.

Bu programıyle totaliter bir nitelik kazanan ve bu yüzden büyük sermayedarlar, azınlıklar ve diğer etnik gruplarca desteklenmeyen MHP orta sınıfın küçük bir kesimi ile bazı gençlik gruplarınca benimsendi. 1965 seçimlerinde Meclis’te 11 milletvekilinin temsil ettiği parti 1969 seçimlerinde ancak genel başkan Türkeş’i Meclis’e gönderebildi. Parti, özellikle 1969’dan sonra gençliğe büyük önem verdi. Hazırladığı özel programda gençliği, kurmak istediği düzenin ana hazırlayıcısı saydı. Halk arasında ve basında üyelerine komando adı verilen gençlik kollarını (Ülkü Ocakları) kurdu. Bu gençleri özel komando eğitiminden geçirdikten sonra parti hizmetinde kullanmağa başladı.

MHP 1973 seçimlerinde oy sayısını yüzde 3’ten (1969), yüzde 3,4’e çıkararak Meclis’e gönderdiği 3 milletvekilinden biride ilk kez milletvekili seçilen Alparslan Türkeş’ti.

31 Mart 1975’te Süleyman Demirel Başbakanlığında MHP’nin içinde iki bakanlıkla yer aldığı koalisyon hükümetinde yer almıştır. Bu koalisyon hükümetinde başbakan yardımcılığı ve iki devlet bakanlığı ile temsil edilmiştir.

5 Haziran 1977 milletvekili seçimlerinde MHP % 6.4 oy alarak ülke genelindeki oy oranlarına göre 4. parti olmuştur. 16 milletvekiliyle mecliste grup oluşturdu ve senatoya bir üye soktu, bu seçimin ardından kurulan

2. Milliyetçi Cephe Hükümeti (41. Türkiye Cumhuriyeti Hükûmeti)’nde ise biri başbakan yardımcılığı olmak üzere beş bakanlıkla temsil edilerek büyük bir atılımda bulundu: Alparslan Türkeş (başbakan yardımcısı), Agah Oktay Güner, Cengiz Gökçek, Gün Sazak ve Sadi Somuncuoğlu.

MHP, milliyetçi muhafazakar tabana seslendi. MSP ile görüş farklılığı milliyetçilik üzerindeydi. Alparslan Türkeş “Başbuğ” olarak nitelendiriliyordu. MHP, ÜGD, MİSK ve Pol-Bir kuruluşlarıyla toplumsal örgütlenmeye gitti. Birçok MHP’li 1970’lerdeki çatışmalarda sol görüşlüler tarafından öldürüldü. Ülkücülerin çatışmalara çekilmesinin fitilini, Ankara Erkek Teknik Yüksek Öğretmen Okulu öğrencisi ülkücü Ertuğrul Dursun Önkuzu’nun 23 Kasım 1970’de öldürülmesi olayı ateşledi. Bu olaydan sonra, sol görüşlü gençlerle, ülkücü gençler sık sık çatıştı. Ülkücü, gazeteci, yazar ve milletvekili İlhan Darendelioğlu, milletvekili ve bakan Gün Sazak, MHP İstanbul İl Başkanı Recep Haşatlı ve oğlu sol örgütlerin düzenlediği faili meçhul suikastlerde öldürüldüler.

MHP 1975’ten 12 Eylül Darbesine kadar bütün yurtta yaşanan terör olaylarında, Ülkü Ocakları’nın partiyle ilişkilendirilip suçlanmasıyla karşılaştı. Bozkurtlar veya “komando” olarak nitelenen gençler ile sosyalist sol militanların çatışması birçok kaynakta ülkenin bir iç savaşa sürüklendiği şeklinde yorumlandı ve askerler darbeden sonraki bildirilerinde en çok buna vurgu yaptılar. Bozkurtların baş sloganı Tanrı Türk’ü Korusun şeklindeydi. Parti bazılarınca nasyonal sosyalistlikle suçlandı, sol görüş taraftarlarınca Faşistlikle itham edildi. Partililer her iki suçlamayı da reddetti ve Atatürk ilkelerine uygun olarak “Türk-İslam Ülküsü” (Ülkücülük) görüşünü savunduklarını dile getirdiler. MHP içindeki çalkantılarda görüşleri ırkçılığa yakın olarak tanımlananlar zamanla partiden atıldı. Türkeş, 1976’da Mekke’ye gidip hacı oldu. 1977’de Milli Selamet Partisi’nden umudunu kestiğini açıklayan Necip Fazıl Kısakürek’in desteğini kazandı. MHP’nin resmi günlük gazetesi Hergün gazetesiydi. Daha akademik olan Ortadoğu gazetesinde milliyetçi ve mukaddesatçı profesörler yazıyordu. Bayrak, Millet ve Milli Ülkü gazeteleri ile Adalet Partisi’nin yayın organları da partiye destek veriyordu. Töre dergisi partinin görüşlerini bilimsel tabanda araştırıyordu.
1993-günümüz

27 Aralık 1992’de, 1979 yılındaki delegeleriyle toplanan MÇP Kurultayı, Sadi Somuncuoğlu’nun tüm çabalarına karşın MÇP’nin feshine, 24 Ocak 1993 tarihinde yapılan olağanüstü kongreyle ise partinin adının MHP olarak değiştirilmesine karar vermiştir.

Aralık 1995 genel seçimlerinde % 8.2 oy alan MHP, % 10’luk seçim barajını aşamadığı için milletvekili çıkaramadı.

Alparslan Türkeş’in vefatından sonra, 6 Temmuz 1997’de yapılan olağanüstü kurultayda iki aday Alparslan Türkeş’in oğlu Tuğrul Türkeş ile Devlet Bahçeli arasında yapılan seçim yarışını Devlet Bahçeli kazandı ve genel başkanlığa seçildi.

MHP, 1999 Türkiye genel seçimleri’nde % 17.98 oy alarak DSP’nin ardından en çok oy alan ikinci parti oldu ve 129 milletvekili çıkardı. Kurulan DSP-ANAP-MHP koalisyonunda, biri başbakan yardımcılığı olmak üzere 12 bakanlık alarak, ikinci büyük koalisyon ortağı oldu. 5. Ecevit Hükümeti’ne katılırken Rahşan Ecevit’le sorun yaşayan MHP, yine de koalisyonda uyumla çalıştı, ancak ekonominin çökmesi üzerine dışarıdan getirilen Kemal Derviş ile uyuşamadı. Eylül 2002’ye gelindiğinde TBMM’de 125 milletvekili kalmıştı.

Daha sonra iktidardayken Genel Başkan Devlet Bahçeli’nin aldığı 3 Kasım seçim kararı ile seçime gidildi. 2002 Türkiye genel seçimleri MHP için büyük bir yıkım oldu ve %18 olan oy oranı %8.3’e düştüğünden MHP parlamentoya giremedi.

2007 Türkiye genel seçimleri’nde %14.29 oy alarak 71 milletvekilliği kazanmış ve mecliste yeniden grup kurmuştur. 2009 Türkiye yerel seçimleri’nde, biri büyükşehir olmak üzere 10 ilin belediye başkanlığını, toplamda da 490 belediye başkanlığı kazanmıştır.

2011 seçimleri öncesinde MHP’den 6 milletvekili istifa etti.

Adı                                 Seçilme Tarihi       Görevden Ayrılış Tarihi
Alparslan Türkeş                     30 Temmuz 1965    12 Eylül 1980    
1     Alparslan Türkeş                     24 Ocak 1993         5 Nisan 1997
–      Muhittin Çolak  vekaleten 5 Nisan 1997        10 Haziran 1997
–      Yıldırım Tuğrul Türkeş vekaleten 10 Haziran 1997       6 Temmuz 1997
2     Devlet Bahçeli                          6 Temmuz 1997