Mihaloğulları Kimdir, Tarihi, Özellikleri, Hakkında Bilgi

Mihaloğulları. Osmanlı Devletî’nin kuruluş devrinde ve Rumeli’nin fethinde yararlılık gösteren akıncı ailesi.

Osmanlı tarih geleneğine göre ailenin atası olan Köse Mihal, Osman Bey zama­nında Bizans’a bağlı Harmankaya tekfuru iken zamanla beyin silâh arkadaşları ara­sına girmiş, muhtemelen 713’te (1313) Osmanlılar’a tâbi olarak İslâmiyet’i kabul etmiştir. Müslüman olduktan sonra Ab­dullah Mihal adını aldığı, Osman Bey’in bütün savaşlarına katıldığı ve Sakarya havzasında yapılan akınlarda da Osmanlı ordusuna rehberlikte bulunduğu belirti­lir. Ayrıca yine onun Bursa’nın fethinde yer aldığı, fetih öncesinde Bizans tekfu­ru ile Orhan Bey arasındaki müzakereleri yürüttüğü ifade edilir. Ona atfedilen me­zar Bilecik’te Söğüt’e bağlı Gazimihal na­hiyesindeki Harman köyündedir. Gölpazarı’nda bir zaviye ile hamam yaptırdığı anlaşılan Köse Mihal’in türbesi 1885’te II. Abdülhamid tarafından yeniden inşa et­tirilmiştir.

Köse Mihal’in soyundan gelenler, daha sonra Rumeli’nin fethiyle birlikte Avrupa kıtasına geçerek akıncı beyi olarak görev yaptılar. Köse Mihal’in Aziz Paşa, Balta Bey ve Gazi Ali Bey adlarında üç oğlunun bulunduğu ve bunların Rumeli’de sınır boylarında faaliyet gösterdikleri kabul edilmektedir. Ancak hem onların hem de oğulları olarak gösterilenlerin faaliyetleri hakkında kaynaklardaki bilgiler oldukça karışıktır.

Köse Mihal’in oğlu Aziz Paşa’nın Vize Kalesi’nin fethinde bulunduğu ve 806’da (1403) vefat ettiği, onun oğlunun ise Gazi Mihal Bey olduğu belirtilir. Ailenin ilk ta­nınmış şahsiyeti olduğu anlaşılan Gazi Mihal Bey, I. Mehmed ve II. Murad dö­nemlerinde Rumeli’deki askerî faaliyet­lerde başarılı olmuş, Özellikle Bulgaris­tan’ın fethinde büyük yararlılık göster­miştir. Mihal Bey 839’da (1435) Edirne’­de vefat etmiş olup türbesi Gazi Mihal Bey Camii hazîresindedir. Mihal Bey, kah­ramanlığı dolayısıyla bazı tarihçiler tara­fından Mihaloğullarfnın atası olarak ka­bul edilmiştir. Bazı araştırmacılar, Har­mankaya tekfuru Köse Mihal efsanesinin Âşıkpaşazâde metnine özellikle eklendi­ği ve uydurma olduğu tezini benimseye­rek Mihaloğullarfnm Rumeli kökenine işaret ederler. Harmankaya’nın aslında Mihaloğlu Ali Bey tarafından satın alındı­ğını, onunla tanışıklığı olan Âşıkpaşazâde’nin de bu olayı bildiği için ailenin men­şeini Harmankaya’ya ve daha sonraki Mi­hal Bey’in adından hareketle uydurduğu Köse Mihal’e bağladığını ileri sürerler. Öte yandan ailenin ilk tanınmış şahsiyeti Mihal Bey’in Şam’dan geldiğine dair Enverfnin kaydı da bu konudaki bilgileri iyice karışıklığa düşürmektedir. Bu bakımdan ailenin ilk şahsiyetinin kimliği hususunda kaynak eksikliği sebebiyle kesin bir hük­me varmak zor görünmektedir.