Mevleviyet Nedir Ne Demektir Anlamı

Mevleviyet

Osmanlı ilmiye sınıfından olan kadılar için kullanılan bir tâbirdir. Kaza kadılığından yükselen kadı, sancak kadısı olur ve mevleviyyet pâyesi alırdı. Mevleviyetler, kadıların aldıkları yevmiye maaş nazar-ı itibâra alınarak 300 ve 500 akçalık olmak üzere iki kısma ayrılırdı. Mevleviyetle bir yere kadı tayin edilen orada ancak bir sene müddetle kadılık yapabilirdi. 18. yüzyıldan itibâren mevleviyetler beş kategoriye ayrılmıştı. Bunlar:

Devriye Mevleviyeti: Bu mevleviyet, kategorinin en alt derecesidir. Maraş, Anteb, Bosna, Sofya, Belgrad Bağdad bu yerlerden birkaçıdır.

Mahreç Mevleviyeti: Kudüs, Halep, Tırhala, Galata, İzmir gibi yerlerdir ki bunların sayıları on bir kadardı.

Bilâd-ı Hamse: Edirne, Bursa, Şam, Mısır ve Filibe. Bu beş kadılığın dereceleri eşit idi.

Haremeyn Mevleviyeti: 18. yüzyılın ikinci yarısından itibâren Mekke kadılığına ilâveten Medine’de bu kadılığa bağlanarak Haremeyn mevleviyeti adı ile İstanbul kadılığından sonra en yüksek dereceyi işgal eyledi.

İstanbul Kadılığı: Mevleviyetlerin en yüksek kademesi idi. Kibar-ı müderrisin için de bu tâbir kullanılmaktadır. Bilhassa Kanunî’den sonra câri olmuştu.